ఆదిత్య హ్రదయం-శ్లోకం-13
***********************
ప్రార్థన
*********
" జయతుజయతు సూర్యం సప్తలోకైకదీపం
హిరణ సమిత పాప ద్వేష దుఃఖస్య నాశం
అరుణకిరణ గమ్యం ఆదిం ఆదిత్యమూర్తిం
సకల భువన వంద్యం భాస్కరం తం నమామి."
పూర్వరంగము
**********
ఆతపీ మందల మధ్యస్థునిగా పరమాత్మను ప్రశంస్తూ,స్వామి విశ్వరచనా దక్షతను ఉత్తర-దక్షిణ అయన మార్గ సంచారమును వివరించిన,మహర్షి,
ప్రస్తుత శ్లోకములో స్వామివిశ్వర రచనా వైభవమును,తన పర-వ్యూహ-విభవ-అర్చా-అంతర్యామి స్వభావ మును లోకవిదితము చేయుచున్నారు.
శ్లోకము
*******
'నక్షత్ర గ్రహ తారాణాం అధిపో విశ్వభావనః
తేజసామపి తేజస్వి "ద్వాదశాత్మం నమోస్తుతే".
ప్రస్తుత శ్లోకము నమోస్తుతే ఓ ద్వాదశాత్మన్ అంటూ, సూర్యభగవానుడు తన శక్తులను పన్నెండు విభాగములుగా ఏర్పరచి /వ్యూహరచనను చేసి,తద్వారా తన విభవమే సమస్తముగా మలచి,వానిలో తాను అంతర్యామియై,ప్రత్యక్ష అర్చనమునకు అనుగ్రహిస్తూ,అర్చామూర్తియై ఆరాదహనలను అనునిత్యము గ్రహిస్తూ,మనలను అనుగ్రహిస్తున్నాడు.
అనుసరిస్తూ,గ్రహించే అంతరిక్ష శరీరధారులే గ్రహములు.గోళాకారమును కలిగిన తొమ్మిది ముఖ్యగ్రహములు సూర్యలేక ఇతర నక్షత్ర కేంద్రకములుగా బరువును-గురుత్వాన్ని(ఆకర్షణ శక్తిని పొందుతూ,ఒక నిర్ణీత క్రమములో భ్రమిస్తూ,భూమి తన చుట్టు తాను తిరుగుతూ,సూర్యుని చుట్టు తిరుగుటకు సహాయపడుతుంటాయి.
సామాన్య వ్యవహారములో,నక్షత్రములు-తారలు సమానార్థక పదములుగా వ్యవహరిస్తున్నప్పటికిని,ఖగోళ విజ్ఞానము,వాటి మధ్యనున్న భేదమును స్పష్టీకరించినది.
అనేక నక్షత్రములున్నవని భావిస్తున్నప్పటికిని,అశ్వని-భరణిమొదలగు 27 నక్షత్రములు స్వయంప్రకాశములుగా ,
'తేజాసామపి తేజస్వి" అని పరమాత్మను ప్రస్తుతిస్తున్నాయి.
నక్షత్రము దివారాత్రములు ప్రకాశిస్తూనేఉంటాయి,కాని,
తారల ప్రకాశము సూర్య ప్రకాశముచే కప్పివేయబడుతుంది.
ఖగోళములో పరమాత్మ నక్షత్ర స్వరూపములలో-తారల స్వరూపములలో-గ్రహములస్వరూపములలో,అంతర్యామిగా ఉండిభువనభాండములను సమన్వయపరుస్తున్నాడు.
సంవత్సర కాలములో మాసములు అను పన్నెండు విభాగములలో ప్రత్యేక సౌరశక్తి స్వరూపములే ద్వాదశాదిత్యులు.
అవి ఒకదానికి మరొకటి అనుసంధానముగా తనచుట్టునున్న సహాయక శక్తులను మలచుకుంటూ సమర్థవంతముగా పాలించుచున్నవేళ,
' యన్మండలం జ్ఞానఘనం త్వ గణ్యం
త్రైలోక్య పూజ్యం త్రిగుణాత్మ రూపం
"సమస్త తేజోమయ దివ్యరూపం
పునాతు మాం తత్ సత్ వరేణ్యం"
" తం సూర్యంప్రణమామ్యహం."
