SIVATANDAVASTOTRAMU( TAAMDAVA SIVAM KAROTI)--11

 జయత్వదభ్రవిభ్రమభ్రమద్భుజంగమశ్వస-

-ద్వినిర్గమత్క్రమస్ఫురత్కరాలఫాలహవ్యవాట్ |
ధిమిద్ధిమిద్ధిమిధ్వనన్మృదంగతుంగమంగళ
ధ్వనిక్రమప్రవర్తిత ప్రచండతాండవః శివః || 11 ||

 

  ప్రస్తుత శ్లోకములో సర్వ చరాచరముల పరిణామములను సంకేతించుచు,విష్ణువు మృదంగధ్వని క్రమముగా స్వామి నర్తనము జరుగుచున్నదని వివరిస్తున్నారు.అదే విధముగా సర్పముల శ్వాసప్రక్రియ యొక్క రాక-పోకల లయము/లీనత్వమును వివరిస్తూ,లలాట నేత్రము ఏ విధముగా కీలలతో జ్వలితమగుచున్నదో వర్ణించబడినది.

విత్తు స్థితి నుండి మొలక స్థితికి జరిగే పరిణాములో/మార్పులో పూర్వస్థితి-తదుపరి స్థిలో కలిసిపోతుంది.ఆ మొలక మొక్కగా మారువేళ రెండు స్థితులు అవే బీజస్థి-మొలకస్థితి-మొక్క స్థితిని పొంది,తదుపరి వృక్షస్థితికి చేరునపుడు నాలుగు స్థితులను ఒక స్థితిలో ముందటి స్థితిని లీనము చేసుకుంటూ ముందుకు సాగుతుంది.అదే విధముగా స్వామి తాండవము సైతము ఒక స్థితి నుండి మరొకస్థితి తన పూర్వస్థితిని తనలో లీనము చేసుకొని తదుపరి స్థితిని పొందుటకు ముందుకు సాగుతుంటుంది.

 మొదటి శ్లోకములో డమడమ డమ అంటూ డమరుక శబ్దముతో ప్రారంభించిన తాండవమును ధిమి ధిమి ధిమి అను మ్ర్దంగ ధ్వనికి అనుగుణముగా నర్తించుచున్న "ప్రచండ తాండవము"గా ముగించుచున్నాడు.నాదముతో ప్రారంభమైన తాండవము నాదముతో ఒక ఆవృత్తమును ముగించుకొనుచున్నది.చ కార చండ తాండవముగా అనగా జరిగిపోయిన తాండవముతో ప్రారంభించి-ముగియుచున్న తాండవముతో సాధకుడు కదా అంటూ ఎప్పుడో తనకు స్వామి పంచకృతయ నృత్యమును తెలుసుకొనగలుగుట అన్న ఎదురుచూపుతో ముగించుచున్నాడు.

 అసలు తాండవముగా చెప్పబడుతున్నది కేవలము ప్రదోష సమయములో సాకారరూపముగా భాసించుచున్న శివస్వరూపము యొక్క నర్తనమా/లేక అమ్మవారిగా ప్రకటింపబడిన పార్వతీదేవిని కూడి లాస్యముగాను మిళితమై ప్రదర్శింపబడునదా?

 అదియే కనుక నిజమైతే సాధకుని మనో వీచికలో ఎన్నో భవాములను ఉద్భవింపచేసినదెవరు?

 ఇంతకు సాధకుడు ఇంతవరకు తాను గమనించి మనకు వివరించినది స్థూలముగా జరుగుచున్న తాండవమా లేక తన అంతరంగములో నర్తించుచున్న చైతన్య పరివర్తనామా? అన్న సందేహములు జనించక మానవు.

  ఒక్కొక్క శ్లోకములో స్వామి లలాట నేత్రము ఒక్కొక్క విధముగా భావింపబడి భాసించినది.

 ప్రస్తుత శ్లోకములో అదే లలాటనేత్రము స్వామి తాందవమునకు హారతులనిస్తున్నది.తేజోమయమైనది.దానికి స్వామి గళమున అలంకరింపబడిన భుజంగముల అస్వసత్-ఉఛ్చ్వాసములు పైకి పాకి స్వామి అగ్నినేత్రమును ప్రకాశింపచేస్తున్నది.దానికి తోడుగా భుజంగముల నిశ్వాసములు తుంగ-అనుపమాన మంగధ్వానములగుచు,ధిమి-ధిమి-ధిమి అను మృదంగ నాదముగా అదియును క్రమముననుసరించి ప్రవర్తించుచుండగా దానికి అనుగుణముగా స్వామి తాండవమును సలుపుచున్నాడట.

 అట్టి అసమాన క్రమానుసారముగా చేయు తాండవమునకు సాధకుడు భుజంగముతో పాటుగా తానును మంగళాశాసనమును చేయుచున్నాడు.

 " అఖండ మండలాకారం-వ్యప్తమ్యేన చరాచరం" అన్నది ఆర్యోక్తి.పరమాత్మ ఒక బిందువు.తన స్థిరమైన శక్తితో అనేకానేక నిడివిగల వృత్తములను గీయుచున్నాడు.అందులో కొన్ని చిన్ని చుట్టుకొలతను కలిగియున్నవి.మరికొన్ని విస్తారముగా వ్యాపించియున్నవి.

 వృత్తము చిన్నదైనను-పెద్దదైనన్ను అది ఆధారపడియున్న కేంద్రబిందువు మాత్రము ఒక్కటే.అది కదలక-మెదలక స్థిరముగా అదే పరిణామముతో నున్నది.

 వృత్తములను గీయుటయే దాని లీల/క్రీడ.ఆ కదలికలే తాండవము.కొన్ని వృత్తములు సృష్టి కార్యముగాను-మరికొన్ని స్థితి కార్యములగను.కొన్ని లయముగను,కొన్ని తిరోధానముగను,కొన్ని అనుగ్రహముగను పునరావృత్తమవుతూనే ఉంటాయి.

  మనము మొదటి శ్లోకము గమనిస్తే గలేవలంబి -గళహారముగా అలంకరింపబడిన సర్పము ప్రస్త్రుత శ్లోకములో తన వేగమైన కదలికలతో బుసలు కొట్టుచు ఫాలనేత్రములోని అగ్ని మరింత ప్రజ్జ్వలించినది.

  సాధకుడు నర్తనములో వివిధ శ్లోకములలో సంకేతపరచిన 

ప్రఫుల్ల నీల పంకజా-సృస్థికి సంకేతముగా

కుచాగ్ర చిత్ర పత్రికా-స్థితి కార్య సంకేయ్తముగా

ప్రతి శ్లోకములోని అగ్ని సోమాత్మకతతో పాటుగా అర్థనారీశ్వరమును అర్థము చేసుకుంటూ,క్రమక్రమముగా స్వామి కంఠము యొక్క ప్రపంచకాలిమ అంటూ తిరోధానమును/స్వామి తనలో జగములను నిక్షిప్తపరుచుట-తిరిగి అనుగ్రహించుట చెప్పకనే చెప్పినాడు.

 అది ఒక నిరతర నిత్య-సత్య నృత్యము.తాడనము అదే-తాండవము అదే.

 అందుకే అది ప్రచండము.ప్రకృష్టమైన చైతన్య స్రవంతి.నిక్షిప్తనము-ప్రకటనము దానికి సహజము.

 అట్టి తాందవము నా ఉపాధిలో సైతము దాగి(సూక్ష్మముగా) నా ఇంద్రియములను నర్తింపచేయుచున్నది.నా దోషములను తొలగించుఒనుటకు నన్ను చైతన్య పరచుచున్నది.

 ప్రపంచతాండవము స్థూలమైతే-నాలోని ప్రాణ శక్తి యొక్క తాండవమే నన్ను నేను/నాలో దాగిన నిన్ను గమనించుకోగలుగుట.

 అట్టి శుద్ధ చైతన్య తాండవము నన్ను ద్వంద్వములనుండి మరలించును గాక.

  ఏక బిల్వం శివార్పణం 

SIVATANDAVASTOTRAM( MADHUVRATAM AHAM BHAJE)-10

అఖర్వ  సర్వమంగళాకళాకదంబమంజరీ

రసప్రవాహమాధురీ విజృంభణామధువ్రతమ్ |
స్మరాంతకం పురాంతకం భవాంతకం మఖాంతకం

గజాంతకాంధకాంతకం తమంతకాంతకం భజే || 10 || 

 "పరిత్రాణాయ సాధూనాం -వినాశాయచ దుష్కృతాం"

   అన్న పరమాత్మ నియమమే మధువ్రతము.ఒక చక్కని నియమము.ఆ విషయమునే సాధకుడు ప్రస్తుత శ్లోకములో సుస్పష్టము చేయుచున్నాశ్డు.

 అంతేకాదు సాధకుడు స్వీకరనము-సంహరనము అను రెండు విరుద్ధ చ్విషయములను తెలియచేస్తున్నారు.

 ఒక పదార్థము కాని-ఒక విషయము కాని స్వీకరణమునకు యోగ్యతను పొందాలంటే దానిలోని దోషములు తొలగ్ఫింపబడాలి.ఆ విషయమునే

అమ్మ పరముగా-అఖర్వ సర్వమంగళా గా కీర్తింపబడుతున్నది క్రియారూపముగా.

అఖర్వ-దోషరహితమైన సర్వమంగళ కర్తగా స్వామి ప్రస్తుతింపబడుతున్నాడు.

 స్వామిని సాకారముగా కీర్తించాలనుకుంటే స్వామి మన్మథుని-త్రిపురాసురుని-దక్షుని-గజాసురుని-అంధకాసురుని-యముని అంతమొనరించి -దోషరహితమైన అమృతత్త్వాని-కదంబ పుష్ప మధువును గ్రహించు వ్రతమును పూనియున్నాడు.

 అంతరార్థమును గమనిస్తే స్వామి జనన-మరణ చక్రమునుండి విముక్తులను కావించుచున్నాడు.

 కనుకనే,

" పునరపి జననం-పునరపు మరణం

  పునరపి జననీ-జఠరే శయనం"

  అను దోషమును అంతమొందించి-శాశ్వత కైవల్యమనే అమృతత్త్వమును అనుగ్రహించు స్వామిని భజించుటకు నా అంతరంగము సన్నద్ధమగుచున్నది.

 ఏక బిల్వం శివార్పణం.

SIVATANDAVASTOTRAM(AHAM cHIDAM BHAJAE) -09

 ప్రఫుల్లనీలపంకజప్రపంచకాలిమప్రభా-

-విలంబికంఠకందలీరుచిప్రబద్ధకంధరమ్ |
స్మరచ్ఛిదం పురచ్ఛిదం భవచ్ఛిదం మఖచ్ఛిదం
గజచ్ఛిదాంధకచ్ఛిదం తమంతకచ్ఛిదం భజే || 9 ||

 ప్రస్తుత శ్లోకములో సాధకుడు తం భజే నిన్ను భజించవలెన్న ఆకాకంక్షను స్వామికి నివేదించుకుంటున్నాడు.

 కథాపరముగా అన్వయించుకుంతే జలమయమయిన ప్రపంచము నల్లనికాంతులీనుతున్నది.దానినే "ప్రపంచకాలిమప్రభా" అని స్తుతిస్తున్నాడు.సర్వం అగోచరము.రంగులు లేఉ.గుణములు లేవు.రేయి-పగలు లేదు.త్రిగునములు లేవు.జీవులు లేరు.అంతా ఒకేఒక నల్లనైన ముద్ద.

 కాని ఆ నల్లని ముద్దలోని స్వామి అనుగ్రహమనే చైతన్యము ప్రసరించగానే నల్లకలువగా పూర్తిగా విచ్చుకుంటూ దానిలో దాగియున్న ద్వంద్వములను వేరువేరు చేసి చూపిస్తున్నది.అదియే చీకటిని దాటిన ప్రకాశము.మంచిచెడులను గుర్తించగల వివేకము.మనము సున్నను శూన్యము అని భావిస్తాము-పూర్ణము అని కూడా అంగీకరిస్తాము.అదే జరుగుతున్నది ఇక్కడ గుప్తముగా నున్న స్థితి నుండి ప్రకటనము జరుగుచున్నవేళ,ఎన్నో నామములతో-ఎన్నెన్నో స్వభావములతో ఉత్పన్నమైన శక్తులను ఛేదించి-విడదీసి అమనకు చూపించుచున్నది స్వామి కరుణ.అవియే,

1.స్మరత్-మన్మథుడు

2.పురత్-త్రిపురాసురులు

3.భవ-జన్మము

4.మఖము-దక్షుడు

5.గజాసురుడు

6.అంధకాసురుడు

7.యముడు 

 స్వామి మన్మథుని తన మూడవకంటితో దహించివేశాడు.త్రిపురములను మట్టుపెట్టాడు.పుట్టుకకు చావు అను ముగింపును చూపాడు.దక్షయజ్ఞమును ధ్వంసము చేయించాడు.గజాసురుని పొట్ట చీల్చుకుని బయటకు వచ్చాడు.అంధకాసురుని సంహరించాడు.యముని జయించి మార్కండేయునికి చిరంజీవిగా దీవించాడు.ఇది వాచ్యార్థము.కాని ఇది సర్వజీవులలోని చైతన్యమునకు సంకేతము.

 ఉపాధిలో నున్న జీవులు ఈ ద్వంద్వభావములలో సతమతమవుతుంటారు.

 1.స్మరత్-ధ్యానము-పరమాత్మను ధ్యానించవలెనన్న ఏకాగ్రత చాలా అవసరము.కాని దానిని దగ్గరికి రానీయనిది మన మనసులో తిరుగుచున్న ఆలోచనలు.వాటిని దూరముగా ఉంచితే కాని స్మరణము కొనసాగదు.ధ్యానము వేరు-కమ్ముకొనుచున్న ఆలోచనలు దానికి ఆటంకములు అని గుర్తించుట యే

స్మరఛ్చిదం.

పురములు అనగా మన శరీరములు.అవి స్థూల-సూక్ష్మ-కారణములని మూడు విధములు.స్వప్న-జాగ్రత్-సుషుప్తి అను మూడు అవస్థలు.వాటిని దాటితే కాని తురీయ నిశ్చల స్థితి చేరలేము అని గమనించుట పురఛ్చిదం.

 భవ అనగా పుట్టుక.ఉపాధి నిత్యమను భ్రమలోనుండుట మాయ.దానిని వెన్నంటి మరణము కూడ ఉన్నదన్న సత్యమును తెలిసికొనుట భవఛ్చిద.

 బాహ్యపూజలు అంతరంగశుద్ధిలేని యెడల నిష్ప్రయోజనములుగా బాహ్యమును-భావమును గమనించుకోగలుగుట మఖఛ్చిదం.మఖమనగా యజ్ఞము.ప్రయత్నము.

 గజము-యుక్తాయుక్తవిచక్షణా రాహిత్యము.ఏది కోరుకోవలెనో-ఏది జగములకు,జగములో నున్న తనకు రక్షనమో గమనించుకోలేక పోవటము.దానిని తెలియచేయుటయే గజఛ్చిదం

 అజ్ఞానమే-అంధకము-అంతరాత్మను-ఆత్మ చైతన్యమును గ్రహించలేకపోవుటయే అంధకము.దానిని తొలగించుకోవలెనన్న వెలుతురు ప్రసరింపవలెను.చీకటి తనంతట తానే జరిగిపోతుంది.చీకటిని తరుమగల వెలుతురు ఉనికిని గుర్తించుటయే అంధకఛ్చిదం.

 అంతకఛ్చిదం-అంటములేనిది ఆత్మ.అది దాని పాప-పుణ్య కర్మలను అనుభవించుతకు కొత్తరూపును ధరించి-వదిలివేస్తుంటుంది.ఉపాధి అశాశ్వతము-ఆత్మ శాశ్వతము అని తెలిసికొనుటయే అంతకఛ్చిదం

  ఇప్పుడు సాధకుడు తనలో దాగిన చైతన్యముతో అనుష్ఠ్హనమును- అవరోధములను వేరుచేసి గమనించగలుగుతున్నాడు.వానిని తొలగించుకొనుటకు స్వామి భజనమే ఏకైక సాధనముగా గుర్తించాడు.

  ప్రపంచమునావరించియున్న నల్లని అయోమయము నుండి వికసించుచున్న నల్లకలువను చూడగలుగుతున్నాడు.

 ఏక బిల్వం శివార్పణం.

SU-IVATANDAVASTOTRAM( TANOTU SRIYAM JAGADDURAMDHARAHA)-08

 నవీనమేఘమండలీ నిరుద్ధదుర్ధరస్ఫురత్-

కుహూనిశీథినీతమః ప్రబంధబంధుకంధరః |
నిలింపనిర్ఝరీధరస్తనోతు కృత్తిసింధురః
కళానిధానబంధురః శ్రియం జగద్ధురంధరః || 8 ||

  స్వామి సేవించిన గరళము గళములో నల్లని కాంతులతో నిగనిగలాడుచున్నది.ఆ నల్లదనము  వర్షించుటకు సిద్ధముగా ఏర్పడిన మేఘసమూహముల కాంతిని తోసివేసినది.అంతే కాదు చిక్కని చీకటికి ప్రతీక అయిన కుహు అమావాస్యను మించినది.ఒక్కొక్క మాసములో వచ్చు అమావాస్య తిథి ఒక్కొక్క ప్రత్యేకతను కలిగియుంటుంది.సినీవాలి కూడ అటువంటి ప్రత్యేకతను కలిగినదే.పాములతో గట్టిగా చుట్తుకొనబడి యున్నది.నల్లని రంగులో నున్న ఏనుగు చర్మమును ధరించియున్నాడు.స్వామి నిరంజనుడు.నలుపు-తెలుపు వర్ణములకు అతీతుడు.కనుకనే నల్లని వాటితో పాటుగా తెల్లదనముతో స్వఛ్చముగా ప్రకాశించుచున్న సురగంగను-చంద్రవంకను శిరోభూషములుగా అలంకరించుకొనినాడు.సర్వము స్వామి మయమే.స్వామి ప్రకాశమే.ద్వంద్వాతీతుడు. కళానిధానమును నియంత్రించువాడు.అనగా  తిథుల

ద్వారా చంద్రుని నుండి సూర్యుని దగ్గరకు,సూర్యుని నుండి చంద్రుని దగ్గరకు కళలను చేర్చుతు పున్నమిని/అమావాస్యను కల్పించువాడు.అంతేకాదు సకల కళలలు నిధానము నెలవు అయినవాడు.సంగీతము-సాహిత్యము-నాట్యము సర్వము తానైనవాడు.కాఠిన్యము-కారుణ్యము/నలుపు-తెలుపు/సంరక్షణ-సంహరణ అన్నీ తానైన స్వామి జగములకు ఆలంబనయై మంగళములను సమకూర్చును గాక.

  ఏక బిల్వం శివార్పణం.

                    

SIVATANDAVASTOTRAM(EKA SILPI TRILOECHANAE MATIRMAMA)-07.

 కరాలఫాలపట్టికాధగద్ధగద్ధగజ్జ్వల-

ద్ధనంజయాధరీ/  హృతీ  కృతప్రచండపంచసాయకే |
ధరాధరేంద్రనందినీకుచాగ్రచిత్రపత్రక-
-ప్రకల్పనైకశిల్పిని త్రిలోచనే మతిర్మమ || 7 ||

 

   భాషాపరముగా గమనిస్తే ప్రస్తుత శ్లోకములో రెండు విరుద్ధ విషయములు త్రిలోచనుడు చేసినట్లు కీర్తించబడ్డాయి.

 మొదటిది తన మూదవకన్నును యజ్ఞవేదికచేసి తాను ధనంజయుడై/అగ్నిరూపుడై పంచశరములవానిని/మన్మథుని యజ్ఞపురుషునకు హవిస్సుగా అర్పించునాడు.అంటే కాముని దహించివేసినాడు.

 రెండవది తన మూడవకన్నును కామప్రకోపితమైన అమ్మవారి వక్షస్థలమును వస్త్రము చేసి తన మనసును కుంచె చేసి తానొక అసమాన శిల్పియై మకరికాపత్ర రచనను చేసినాడు.

 అట్టి విరుద్ధస్వభావములు కల స్వామి త్రిలోచనునిపై 

 నా మనసు లగ్నమై యుండునుగాక అనునది శ్లోక భావము.

 సాధకుని దృష్టిలో కాముని దహించినది-కామిని కుచములను సింగారించినది ఒకేఒక లోకాతీత శక్తి.

 దానికి ఇంద్రియ లౌల్యము లేదు.సమ్హారము అను పేర అది జీవుని సంస్కరించి తిరిగి పంచకృత్యములను ప్రారంభించినది.

 నిజమునకు మన్మథుడు చావలేదు.అహమును తొలగించుకుని,అనంగుడై తన కర్తవ్యమును నెరవేర్చుచున్నాడు.

 స్వామి తన త్రిలోచనము ద్వారా జీవుల జ్ఞాననేత్రమును చైతన్యవంతము చేయుచున్నాడు.

 రెండవ శ్లోకములో స్వామి లలాటనేత్రము ఎర్రని గుడ్డవలె అలంకరింపబడి ప్రకాశించినది.

 ఆరవ శ్లోకములో అదే త్రినేత్రము యజ్ఞవేదికగా మారి మన్మథుని దహించివేసినది.

 ప్రస్తుత శ్లోకములో మన్మథుని సంస్కరించి స్థితికార్య నిర్వహణకై స్వామిచే అమ్మ వక్షస్థలముపై మకరికాపత్రరచనను చేయించినది.

 అదే విధముగా ప్రకృతి-పురుష సంకేతములుగా ధరణిధరేండ్ర నందిని పర్వతరాజపుత్రి మాతృస్థానములైన తన శరీరభాగములను చిత్రలేఖనమునకు అనుగుణమైన వస్త్రముగా మాఎర్చినది.స్వామి వానిలో సూర్-చంద్ర శక్తులను నిక్షిప్త పరచి సృష్టి కొనసాగుటకు కావలిసిన పోషకత్వమును చిత్రిస్తున్నాడు.

 ధనంజయుడై మన్మథుని త్రాగినవాడు-ధరణిధరనందినిని అలంకరించినవాడు విశ్వ శిల్పిగా కీర్తింపబడుచున్న పరమాత్మయే.

 అట్టి విలక్షణమైన విచక్షణను కలిగించు వివేకమే నాలో దాగిన మూడవ కన్నై నా మనములో ఎప్పుడు నా మనసును నడిపించును గాక.

 ఏక బిల్వం శివార్పణం.

SIVATANDAVASTOTRAM( NAH: NAMAT MAHAKAPALI SAMPADE) -06.

 లలాటచత్వరజ్వలద్ధనంజయస్ఫులింగభా-

-నిపీతపంచసాయకం నమన్నిలింపనాయకమ్ |
సుధామయూఖలేఖయా విరాజమానశేఖరం
మహాకపాలిసంపదేశిరోజటాలమస్తు నః || 6

  ప్రస్తుత శ్లోకము స్వామి ఆయుధములే-ఆభరనములు/ఆభరణములే ఆయుధములు.అనగా ఆహార్యమే అనురాగముగా ఒకొప్పడు-ఆగ్రముగా ఒకొప్పడు మారుచుండునను చమత్కారమునకు నిదర్శనము.

 రెండవశ్లోకము స్వామి ఫాలనేత్రము లలాటమున ధరించిన ఎర్రటి వస్త్రము వలె ధగధగ ప్రకాశించినదట .కాని ప్రస్తుతము ఆ కన్ను అలంకారముకాదు.స్వామి లలాటమనే యహ్నవేదికనుండి వెలువడిన ధనంజయ రూపమై పంచబాణుడైన మన్మథుని దహించివేసినది.

 మరొక ఉపమానము చకోర బంధువుగా వెన్నెలలు కురింపించిన చంద్రరేఖ ప్రస్తుత శ్లోకములో అమృతకాంతిగల శిరోభూషణముగా విరాజిల్లుతోంది.

   అవి పరాక్రమించిన-ప్రకాశించిన దానికి కారణములు వాటిని గుర్తించలేని మనోదౌర్బల్యమే.దానిని సవరించుటకు స్వామి ఘోర-అఘోర /అగ్ని-సోమాత్మకమును అర్థముచేయించుతకు చెప్పబడినవి.

 "మహాకపాలి" బ్రహ్మ కపాల కథను చెప్పకనే చెప్పుచున్నది.ఓ సదాశివ నాకు నీ విశ్వాత్మకతను గుర్తించి అందులోని ఒక చిన్న సూక్ష్మమే నేనను భావనను నా యందు సదా నిలుపుము. 

 ఏక బిల్వం శివార్పణం.

SIVATANDAVASTOTRAM(SRIYAI CHIRAAYA JAAYATAAM)-05

 సహస్రలోచనప్రభృత్యశేషలేఖశేఖర

ప్రసూనధూళిధోరణీ విధూసరాంఘ్రిపీఠభూః |
భుజంగరాజమాలయా నిబద్ధజాటజూటక
శ్రియై చిరాయ జాయతాం చకోరబంధుశేఖరః || 5 ||

  మొదటి శ్లోకములో శివమును విస్తరింపచేయవలెనన్న ఆకాంక్షను వ్యక్తపరచిన సాధకుడు ప్రస్తుత శ్లోకములను శ్రియమును /సంపదలను స్వామి తాండవము విస్తరింపచేయవలెనన్ను ఆకాంక్షను తెలుపుతున్నాడు.

  ఇప్పటివరకు మనతో స్వామి జటలను,గంగమ్మను,కరిచర్మమును,డమరుకశబ్దమును ఆహార్యములో చూపిస్తూ,అగ్నిసోమాత్మకుని అర్థనారీశ్వరునిగా ఆరాధిస్తూ ఆ పవిత్ర తాందవము సకల చరాచరములను ఏ విధముగా చైతన్యము చేస్తున్నదో వివరిస్తున్న సాధకుడు మనకు దేవతలను వారి వినయ నమస్కారములతో రాలిపడిన పుప్పొడులతో వింతరంగులో ప్రకాశించుచున్న స్వామి పాదపీఠమును సాక్షాత్కరింపచేయుచున్నాడు.

 

 సాథకుని ఆకాంక్ష స్వామి సంపదలను సకలజగములపై విస్తరింపచేయుట.

 ఆ విషయమును నాలుగు విశేషములద్వారా మనకు తెలియచేస్తున్నాడు.

 స్వామి సిగను కీర్తించునప్పుడు చంద్రుని చకోరబంధువుగా. వెన్నెలతాగి ప్రాణమును నిలుపుకొనునది చకోరపక్షి.దానిని అనుగ్రహించు శక్తిని పొందిన చంద్రుని సిగపూవుగా ధరించినవాడు స్వామి.శాపవశమైన చంద్రుని క్లేశనాశనునిగా అనుగ్రహించిన దయాళువు అదే దయను అనగా మానవాళి ఏ విధముగా స్వామి కరుణను గ్రహించగలరో ఆ విధముగా అనుగ్రహించు పరమాత్మ తన కదలికలచే కరుణించును గాక.

 స్వామి తన జటలకు ఆ భరణములుగా పాములను అలంకరించుకొనినాడట.మనము కిందటి శ్లోకములో గళమున అలంకరించుకొన్న పాములు జటలలో లోనికి చేరుట కాలగమనమునకు సంకేతముగా చెప్పుకొనినాము.ఇప్పుడు అవి గట్టిగా చుట్టబడియున్నవి.అనగా స్వామి కాలమును సైతము నియంత్రించగలవాడు.

  స్వామి పాదములు పుప్పొడితో నిండియుండి,బూడిద వర్ణముతో ప్రకాశించుచున్నది.

 బూడిద వైరాగ్య చిహ్నము.అదియును 

 లేఖ-దేవతయొక్క

 అశేషలేఖ-సమస్త దేవతలయొక్క

 సహస్రలోచన లేఖ-వేయి/అనంతకన్నులు కల ఇంద్రాది దేవతలయొక్క శిరముల నున్న పుష్పములనుండి వ్రాలిన ధూసరమట.

 అంటే విషయవాసనలను వీడిన పుష్పములు భక్తి-అర్పణము అనెడి దాని పుప్పొడితో స్వామి పాదపీఠమును అర్చించుచున్నది.

   

SIVATANDAVASTOTRAMU( ADBHUTA VINODAM BHIBHARTU)04

 4.జటాభుజంగపింగళస్ఫురత్ఫణామణిప్రభా

కదంబకుంకుమద్రవప్రలిప్తదిగ్వధూముఖే |

మదాంధసింధురస్ఫురత్త్వగుత్తరీయమేదురే

మనో వినోదమద్భుతం బిభర్తు భూతభర్తరి || 4 ||

 మొదటి శ్లోకములో స్వామి తాండవ స్థలిని-స్వామి తాండవవము ద్వారా సమస్త మంగళములను విస్తరింపచేయుటను ప్రస్తావించిన సాధకుడు,

 రెండవ శ్లోకములో స్వామి ఆహార్యమును అట్టి మంగళ తాండవమును తన చిత్తములో నిలుపుకొనవలెనను ఆకాంక్షను తెలియచేసినాడు.

 మూడవ శ్లోకములో తాండవ వినోదమునందించు వస్తువుల యొక్క అగ్ని-సోమాత్మకతను అన్వయిస్తూఏ వానిలో దాగిన అర్థనారీశ్వర పరమార్థమును ప్రస్తుతిస్తూ ఆ నందము యొక్క శాశ్వతవమును ఆకాంక్షిస్తున్నాడు.

  ప్రస్తుత శ్లోకములో సాధకుడు రెండేరెండు ఉపమానములను 1) సర్పములు 2)గజచర్మము తీసుకుని అనుపమాన స్వామి తేజమును తెలియచేస్తున్నాడు.

 ఇప్పటి వరకు మనము స్వామి జటలు అడవి వలె నున్నవని,కటాహము వలె నున్నవని చెప్పుకొనినాము. 

   ఇప్పుడు ఆ జటలు పాములచే చుట్టబడినవట.అంటే మొదటి శ్లోకములో గళమున అలంకారముగా హారము వలె మెరిసిన సర్పము/సర్పములు చరచర పాకి జటలను చుట్టుకొనినవట.కాదు కాదు

 స్వామి తన జటలను ఎర్రని వర్ణములుగల పాములతో కలిపి ముడుచుకొనినాడట.

 ఏమిటి ఈ ఉపమానము.పాములు పైకి పాకి జటలలో అలంకరింపబడుట అనగా కాలము చరచర జరుగుచున్నది.తనతో పాటు కాలాంతకుని తేజమును తాను ధరించిన పడగమీది మణుల వలె ప్రకాశింపచేయుచున్నది.ఆ ప్రకాశమును ఇంత-అంత అని చెప్పలేని అపరిమితము.తేజస్సుతో పింగళ వర్ణముతో దిక్కులన్నింటిని వ్యాపించి,దిక్కులను పెళ్ళికూతురుగా భావింపచేసి కళ్యాణతిలకము ప్రకాశిస్తున్నది.అదియే

.జటాభుజంగపింగళస్ఫురత్ఫణామణిప్రభా

కదంబకుంకుమద్రవప్రలిప్తదిగ్వధూముఖే |

 దిక్కులనెడి వధువు ముఖమున కదంబ కుంకుంవలె పింగళ వర్నముతో స్వామి కాంతి సర్పమణూల కాంతివలె మనలను భ్రమింపచేస్తూ ప్రకాశిస్తున్నది.

 రెండవ ఉపమానము

 త్వక్-చర్మ

 ఉత్తరీయము-అంగవస్త్రము

 చర్మ అంగవస్త్రము మృదువుగానుండి ప్రకాశిస్తున్నదట.

 అంతకు పూర్వము మదాంధ సింధురే

 మదాంధసింధురస్ఫురత్త్వగుత్తరీయమేదురే  

 సింధురము-ఏనుగు నామవాచకము

  ఆ ఏనుగు యొక్క ప్రత్యేకత

 మదాంధ-మదజలమును స్రవించుచు విచక్షణను మరచినది.

 కాని ఉపాధిని వీడి స్వామి స్పర్శను పొంది వాయు సంయోగముచే మృదువుగా మారినది.వాయు సహకారముచే స్వామి తాండవమునకు అనుగుణముగా కదులుతూ-కళకళలాడుతున్నది.

 పాములు దిగ్వధువునకు తిలకమును దిద్దుచున్నవి.గజచర్మము వింజామరై వీచుచున్నది.

 దానికి కారణము

భూతభర్తరి మనోవినోదము అద్భుతం.

 అసమానమైన లీలగా పరమాత్మ చేయుచున్న తాండవమను ప్రపంచ చలనము.

 అట్తి వినోదమును దర్శించాలని నా మనసు నిరీక్షించుచున్నది.

 దానిలో ఒక పరమాణువునై పరబ్రహ్మములో దాగి నర్తించాలన్న ఆకాంక్షను అర్థిస్తున్నాడు సాధకుడు.

  ఏక బిల్వం  శివార్పణం.

SIVATANDAVASTOTRAMU-(ETU VASTUNI-MANOVINODAM)-03

 3.ధరాధరేంద్రనందినీవిలాసబంధుబంధుర

స్ఫురద్దిగంతసంతతిప్రమోదమానమానసే |

కృపాకటాక్షధోరణీనిరుద్ధదుర్ధరాపది

క్వచిద్దిగంబరే మనో వినోదమేతు వస్తుని || 3 ||

  శివములను సర్వత్ర విస్తరింపచేయు శివతాండవమును సదా నా మనసులో చూడాలనే ఆకాంక్షను వ్యక్తము చేసిన సాధకుని పురాకృతపుణ్యమా అనునట్లుగా అగ్నిసోమాత్మకమిన శివస్వరూపము అర్థనారీశ్వరముగాను సాక్షాత్కరించుచున్నది.తనకోరికను తీర్చుటకు ఆలంబనములైన సంఘటనలను సైతము వ్యక్తము చేయుచున్నది.అవి స్వామి అమ్మతో కలిసి జతగా చేయు తాండవము ద్వారా కరుణావీక్షనములను ప్రసరింపచేయుచు దుర్భరమైన ఆపదలను దూరముచేయుచున్నాడట.అంతే కాదు తనకున్న వైరాగ్యమునకు-వ్యాపకత్వమునకు గుర్తుగా దిగంబరుడిగా ప్రకాశించుచున్నాడు.అన్నీ తానే-అంతా తానైన చైతన్యము సమస్త జగములను జాగృతపరచుచున్నవేళ సమస్త సంతతి ప్రమోదముతో నిండియుండునుకదా.దానికి కారణమైన శివశక్త్యాత్మకమైన చైతన్యము నన్ను వీదకుండుగాక.

 స్వామి స్వరూపమునకు సంకేతము దిగంబరములను అనగా దిక్కులనే వస్త్రములుగా ధరించినవానిని-అఖండుని దర్శిస్తూ,దుర్లభమైన ఆపదలను సైతము దగ్గరికి చేరనీయని దయావీక్షణము నన్ను ఆశీర్వదించుగాక.

   ఏక బిల్వం శివార్పణం. 

 

SIVATANDAVASTOTRAM-02 ( RATI PRATI KSHANAM MAMA)

 2.జటాకటాహసంభ్రమభ్రమన్నిలింపనిర్ఝరీ-

-విలోలవీచివల్లరీవిరాజమానమూర్ధని |

ధగద్ధగద్ధగజ్జ్వలల్లలాటపట్టపావకే

కిశోరచంద్రశేఖరే రతిః ప్రతిక్షణం మమ || 2.

   

మమ పతి క్షణం రతిః-ప్రస్తుత శ్లోకములో  మనకు సాధకుడు తెలియచేస్తున్న ఆకాంక్ష.

 రతిః-స్థిరమైన ఆనందమును శివతాండవము ద్వారా పొందవలెనన్నది కోరిక. కాని మొడటి శ్లోకములు మంగళాశాసనముగా స్వామి శుభంకరుడై తన తాండవము ద్వారా శుభములకు సమస్తమునకు విస్తరింపచేస్తాడని కీర్తిస్తున్నది.

 కాని భాషాపరముగా అన్వయించుకుంటే అది

 చ కార చండ తాండవం-జరిగిపోయిన తాండవము.అందులో కేవలము రంగస్థలము ఏ విధముగా సంప్రోక్షణము గావింపబడినదో,స్వామిని సర్పము ఏ విధముగా చుట్టుకొని సత్కరించినదో,డమరునాదము స్వామి కదలికలకు మంగళ వాయిద్యముగా మ్రోగినదో కీర్తించబడినది.

 కాని సాధకుని చిత్తములో అది నిత్య-సత్య చైతన్య తాండవము.దానిని ప్రతిక్షణము అనుభవిస్తూ ఆనందపడటమే ఆకాంక్ష.కనుక రెండవ శ్లోకములో,

 శాశ్వతానందమును పొందుతకు సహకరించుచున్న నాలుగు ఉపమానములను సాధకుడు ప్రస్తావించుచున్నాడు.

1.మొడటిది-స్వామి 

 మూర్థని-శిరము పైభాగము.అది ఇప్పుడు అడవిగా నున్న జటలతో లేదు.దాని రూపమును అందమైన తీగెలతో చుట్తుకొనబడిన విశాలమైన పాత్రగా -జటా కటాహముగా స్పురింపచేయుచున్నది.జటలు అగ్నికి సంకేతము.ఇదే విషయము మన దక్షయజ్ఞ కథనము-బ్రహ్మకపాల వృత్తాంతము తెలియచేయుచున్నది.అట్టి అగ్నితత్త్వమైన జటాకటాహములో,

 నిలింప నిర్ఝరీ-దేవ ప్రవాహమైన సురగంగానది,

 సంభ్రమముతో భ్రమించుచున్నది.సుడులు తిరుగుచున్నది.స్వామికి ఆత్మ ప్రదక్షిణమును అత్యంత భక్తితో చేయుచున్నది.

 అగ్ని-సోమాత్మక స్వరూపమును దర్శించి ధన్యతనొందుటకు నా మది పరుగులుతీయుచున్నది.

  మరొక సంకేతమును సాధకుడు గమనించుచున్నాడు.

2. స్వామి ఫాలపట్టికగా పావకము-అగ్ని నేత్రము

 ధగధ్ధగధగముగా జ్వలిస్తున్నదట.

 పరమాద్భుతము.దానికి కొంచము పైన స్వామి సిగలో లేత చంద్రరేఖ చల్లదనము వెదజల్లుతూ ప్రకాశిస్తున్నదట.

 అట్టి అగ్నిసోమాత్మక స్వరూపమును నా చిత్తమును వీడకుండునుగాక అని సాధకుని ప్రార్థన.

   ఇందులో సాధకుడు నిజముగా స్వామిని అర్థించునది సుఖ-దు:ఖాతీత సమస్థితి  యని గ్రహించవలెను.

 ఏక బిల్వం శివార్పణం.

 

SIVATANDAVASTOTRAMU-01( " TANOTU NA SIVAH SIVAM)

 SLOKAM.

1.జటాటవీగలజ్జలప్రవాహపావితస్థలే

గలేవలంబ్య లంబితాం భుజంగతుంగమాలికామ్ |

డమడ్డమడ్డమడ్డమన్నినాదవడ్డమర్వయం

చకార చండతాండవం తనోతు నః శివః శివమ్ || 1 ||

 

 ప్రస్తుత శ్లోకము పరమాత్మ సాకారమును అగ్నిసోమాత్మకముగా,అనగా ప్రజ్వలనము-ప్రకాశము మేళవించుకొనినట్లున్నదట.దానికి ఉదాహరనముగా స్వామి జటాజూటము-అందులో బంధింపబడియున్న గంగమ్మ అటు-ఇటు కదలలేక సుడులు తిరుగుచున్నదట.జటా స్వరూపము ఘోరత్వమునకు-గంగ జలము చల్లదనమునకు సంకేతములుగా నున్నవి.అంతేకాదు స్వామి ఫాలనేత్రము-అగ్ని తత్త్వమునకు-వేడికి-సిగలోని చంద్రరేఖ చల్లదనమునకు సాఖ్యముగా నున్నవట.స్వామి తాండవమునకు కైలాసము వేదికయైనది.ఆ వేదిక స్వామి తలపై నుండి జారిపడుచున్న గంగమ్మ దైవ ప్రవాహ జలముతో సంప్రోక్షితమైనది.నర్తకుడు కూడా తన గలములో సర్పమును మాలగా ధరించి సభామర్యాదతో గౌరవింపబడుతున్నాడు.మంగళవాయిద్య సూచకముగా స్వామి చేతనున్న డమరుకము ధ్వనులను చేయుచున్నదట.

ప్రథమ పాదము వేదిక ప్రాభవమును ప్రస్తావించుచున్నది.

 స్వామి చేయబోతున్నది చండ తాండవము-అనగా దానికదేసాటి.అసమానమైనది.ఆ తాండవము శివః-శుభస్వరూపునిచే,సివం-శుభములను-తనోతు-విస్తరింపచేయునది.

 సకలచరాచరములలోని ప్రతి అణువునందును చైతన్యమును జాగృత పరచునది.తద్వార స్థితికార్యమును నడిపించినది.అట్టి తాందవ వేదిక రంగస్థలము కైలాసము.దట్టమైన స్వామి జటాజూటములో బంధింపబడీ సురగంగ ప్రవాహము శిద్ధిచేసినది.ఏమిటి ఆ వేదిక.పంచభౌతిక శరీరమనే ముడివేసుకొనబడిన (బ్రహ్మ-విష్ణు-రుద్ర ముడులలో) దాగిన చిత్తును సాక్షాత్కరింప చేయు వేదిక.

 రెండవపాదములో స్వామి తన గలమున సర్పమును మాలగా చుట్టుకొనినాడట.

గలేవ లంబ్య లంబితాం భుజంగ తుంగ మాలికాం.

  స్వామి కంఠమును భుజంగములు చుట్ట్లు చుట్టుకొని ఉన్నవట.వాచ్యార్థముగా స్వామి తాండవమునకు ముందు సర్పాలంకృతుడైనాడు గౌరవసూచకముగా.ఇది వాచ్యార్థము.అంతరార్థమేమిటి.ఈ వాక్యమును అగ్ని-సోమాత్మక సంకేతమే.స్వామి గళము గరల జ్వాలతో అగిని కలిగియుండును.దానిని చల్లదనముగల పాములు చుట్టుకొని ఉన్నవట.అంటే స్వామి వేడిని-చల్లదనమును పక్క పక్కనే ధరించియున్నప్పటికిని అవి పరస్పర్ము నిబద్ధతతో నుండునట్లు నియంత్రించుచున్నాడు.

 మూడవ వాక్యము.

 .డమడ్దమ నినాదవడ్దమర్వయం,

 గంగమ్మను,వాసుకిని అనుసరిస్తు,డమరుకం డమడమ నినాదముతో స్వామి చేతిని అలంకరించి,అర్వయం -ప్రకాశించుచున్నది.

 నాదం తనుమనిశం-శంకరం_ అన్నాడు త్యాగరాజు.

 మంగళ వాయిద్య సంకేతముగా స్వామి తన డమరుక నాదముతో మంగలవాయిద్యములను మ్రోగిస్తున్నాడట.నాదము తానుగా-పదము అమ్మగా సర్వజగములకు శుభములనొసఫుటకు,అనగా సకలజీవులను కదిలించుటకు స్వామి సన్నద్ధుడగుచున్నాడు.అట్టి స్వామి మనలను సమ్రక్షించునుగాక.

  ఏక బిల్వం శివార్పణం.

SIVATANDAVASTOTRAMU-INTRODUCTION

  "ప్రదోషం రజనీముఖే" ఆర్యోక్తి.ఆ సమయ ప్రాశస్త్యమును తెలియ్స్చేయునది శివ తాందవ స్తోత్రము.

   శివము అంటే నిత్యము-సత్యము అయిన మూలము.అది నిరాకారముగా నున్న భావనలో.ఆ మూలము తాను నిశ్చలముగా నుండి సకల చరాచరములను స్పందింపచేయుటయే తాండవము.ఇతిహాసము అనగా ఈ విధముగా జరిగినది అని చెప్పబడు సాహితీవిధానము.నిశ్చలమైన తత్త్వమును తెలిసికొనవలెనన్న దాని చుట్టు చలించుచున్న మరొక ఉదాహరనమును చూపితేగాని అర్థము చేసికొనుట కష్టము.కనుక సనాతనము నామరూపములను ప్రకటించేసినట్లు,ఆ ప్రకటిత స్వరూపము ఒక సభాస్థలిని-సమయమును-సందర్భమును,స్వభావమును వివరిస్తూ,సాక్షాత్కారమును కలిగిస్తూ,సత్కృపను వర్షిస్తుంది.దానిని అందుకొనుటకు హృదయమనే పాత్రను శుభ్రపరుస్తుంది.సిద్ధము చేస్తుంది.ముద్దు తీరుస్తుంది.దానికి ఉదాహరణమే మనము చర్చించుకునే "శివతాండవ స్తోత్రము".వేదిక కైలాసము.సమయము ప్రదోషము.సందర్భము రావణ దర్శనము-అనుభవము." సాహిత్యము పంచ చామర వృత్తము.పూజావసాన సమయమున స్తోత్ర పఠనము సర్వార్థసాధకమని చెప్పబడినది ఫలసృతిగా.ఈ స్తోత్రము 15 భాగములుగా/శ్లోకములుగా వానిలో రెండు ఫలశృతిగా,మిగిలిన 13 భక్తుని ఆకాంక్షగా స్వామి తాండవ సంరంభము,సాక్షాత్కారము,సాఫల్యతను తెలియచేస్తుంది.భక్తుని ఆర్ద్రతను మార్దవముగా తెలియచేస్తుంది.శబ్దము హృదయఘోషకు అద్దము పడుతుంది.అర్థము పరమార్థతకు ...సోపానమవుతుంది.

 సర్వేజనా సుఖినో భవతు అన్న సుభాషితమే శివ-   తాండవ -  స్తోత్రము.

 మొదటి స్లోకము

 1. .తనోతు న శివః శివం అంటూ ముగుస్తుంది.శుభములకు ప్రతినిధియైన పరమాత్మ తన తాండవము ద్వారా సకల శుభములను విస్తరించుగాక అని మంగళాశాసనమును చేస్తున్నది.ఒక సారి పరిశీలిద్దాము.

 ఏక బిల్వం శివార్పణం.

SIVATANDAVASTOTRAMU-PRATIPADAARTHAMU-BHAAVAMU.

 

  శివతాండవ స్తోత్రము-రావణకృతము

  **************************

1.జటాటవీగలజ్జలప్రవాహపావితస్థలే

గలేవలంబ్య లంబితాం భుజంగతుంగమాలికామ్ |

డమడ్డమడ్డమడ్డమన్నినాదవడ్డమర్వయం

చకార చండతాండవం తనోతు నః శివః శివమ్ || 1 ||

 శివతాండవము జరుగు పవిత్రస్థలమును గురించి చెప్పబడినది మొదటి భాగము.

 జటాటవి- అడవి వలె జటలున్న ప్రదేశమునుండి,

 గలజ్జల- పవిత్రమైన జలము,

 ప్రవహించి_ ప్రవాహ

 పావిత-పవిత్రమొనరించిన,స్థలే-స్థలము అది.శివజటాజూటమునుండి గంగాజలము సంప్రోక్షించబడి పునీతమైన ప్రదేశములో తాండవము  ప్రారంభమగునట.అదియె వికార రహితమైన మన హృదయసీమ.

గలేవ లంబ్య లంబితాం భుజంగ తుంగ మాలికాం.

  స్థలమును గంగ పవిత్రమొనరించినది.వెంటనే, భుజంగములు గళమున మాలుకలుగా తమను తాము అలంకరించుకొని తరించినవి.

 .డమడ్దమ నినాదవడ్దమర్వయం,

 గంగమ్మను,వాసుకిని అనుసరిస్తు,డమరుకం డమడమ నినాదముతో స్వామి చేతిని అలంకరించి,అర్వయం -ప్రకాశించుచున్నది.

చకార చండతాండవం తనోతు నః శివః శివమ్-అనుగ్రహమును అర్థించు చమకమునకు ఫలముగా స్వామి తన తాండవముతో మనలను అనుగ్రహించుగాక.ఓం నమః శివాయ.

2.జటాకటాహసంభ్రమభ్రమన్నిలింపనిర్ఝరీ-

-విలోలవీచివల్లరీవిరాజమానమూర్ధని |

ధగద్ధగద్ధగజ్జ్వలల్లలాటపట్టపావకే

కిశోరచంద్రశేఖరే రతిః ప్రతిక్షణం మమ || 2 ||

  జటాకటాహ సంభ్రమభ్రమ న్నిలింప నిర్ఝరీ

 కటాహము-విశాలమైన పాత్ర.జటా కటాహము-శివుని జటాజూటము విశలమైన పాత్ర వలె నున్నది. అందులోనున్న

 నిలింప నిర్ఝరీ- దేవ ప్రవాహమైనగంగమ్మ.విష్ణు పాదములనుండి ఆవిర్భవించి,శివ జటాజూటము చేరిన గంగ,

 సంభ్రమ-భయముతో కూడిన ఆశ్చర్యముతో తడబడునదై భ్రమ-భ్రమణము-తిరుగుచున్నది.

  శివ తాండవ ప్రారంభమున విశాలమైన పాత్రవలె నున్నశివుని జటాజూటములోని గంగమ్మ,సంభ్రమముతో తడబడుతు సుడులు తిరుగుచున్నది

 విలోల వీచి వల్లరీ విరాజమాన మూర్థని.

 విలోల-సుడులు తిరుగుచున్న,వీచి-తరంగముల వల్లరీ-కాంతులు మూర్థని-శివుని నుదుటిని,విరాజమాన-ప్రకాశింపచేయుచు నాలో సందర్శనాభిలాషను కలిగించుచున్నవి.

 సుడులు తిరుగుచున్న గంగా తరంగముల నుండి వెలువడుచున్న కాంతులు,శివుని నుదుటిని ప్రతిబింబించి ప్రకాశవంతము చేయుచు, తరించుచున్నవి.

 ధగధ్ధగ ధ్ధగ జ్జ్వల ల్లలాట పట్ట పావకే

 పట్టపావకే-ఎర్రటి పట్టు వస్త్రమును (చుట్టుకొన్నట్లు)

 ధగధగత్ జ్వలత్-ధగధగలతో ప్రకాశించుచున్నది

 లలాటము-శివుని నుదురు అగ్ని నేత్ర జ్వలనముతో ఎర్రటి వస్త్రమును ధరించెనా అనునట్లు ప్రకాశించుచున్నది.

 గంగమ్మ సుడులు తిరుగుతు తన తరంగ కాంతులతో శివుని నుదుటిని సేవించుచున్నది.త్రినేత్రము తన ప్రకాశముతో (అగ్ని) శివుని నుదుటను చేరి సేవించుచున్నది.

) కిశోర చంద్ర శేఖరే రతి ప్రతిక్షణం మమ

 మమ-నాయొక్క రతి-కోరిక,ఆశ,క్రీడ

 చంద్రశేఖరుడు-చంద్రుని శిరమునధరించిన వాడు,ఆ చంద్రుడు ఎటువంటివాడు అనగా కిశోరము-చిన్న లేత అనగా సన్నని చంద్రరేఖ.

 చంద్రరేఖను సిగపూవుగా ధరించిన వాడు,అగ్ని మూడవకన్నుగా కలిగి గంగతరంగ కాంతులతో ప్రకాశించు నుదురుగల మహాదేవునితో నా మనసు ఎల్లప్పుడు క్రీడించుటను కోరుకొనుచున్నది.ఓం నమః శివాయ.

3.ధరాధరేంద్రనందినీవిలాసబంధుబంధుర

స్ఫురద్దిగంతసంతతిప్రమోదమానమానసే |

కృపాకటాక్షధోరణీనిరుద్ధదుర్ధరాపది

క్వచిద్దిగంబరే మనో వినోదమేతు వస్తుని || 3 ||

 ధర-భూమి,ధరాధరము-భూమి మోయుచున్న,ధరించినది పర్వతము.ధరాధరేంద్రుడు-పర్వతరాజు-హిమవంతుడు.

 ధరాధరేంద్ర నందిని-పర్వతరాజ కుమార్తె-పార్వతి.

ఆమె ఎలాఉన్నదంటే, విలాస-వేడుకగా-శుభముగా,బంధు-అలంకారములతో,ఆభరణములతో,బంధుర-నిండినది.

అమ్మ సౌభాగ్యకరమైన అలంకారముతో,దర్శనముతో నాట్యవేదికను సమీపించినది.ఆమ్మ నగల కాంతులు దిక్కులను మరింత ప్రకాశవంతము చేయుచున్నవి.శివుని నాట్యము,నిరుద్ధ-భరించలేని,దుర్ధరా-ఆపదలను,అవధి-నిర్మూలిస్తున్నాయి .ఆ మూర్తి ఇది అని చెప్పలేని వస్తువు,అనిర్వచనీయమైనది.క్వచిత్-ఆ పరమాత్మ యందు నా మనసు ఆనంద వినోదమును పొంద కోరుచున్నది.ఓం నమః శివాయ.

4.జటాభుజంగపింగళస్ఫురత్ఫణామణిప్రభా

కదంబకుంకుమద్రవప్రలిప్తదిగ్వధూముఖే |

మదాంధసింధురస్ఫురత్త్వగుత్తరీయమేదురే

మనో వినోదమద్భుతం బిభర్తు భూతభర్తరి || 4 ||

భర్తరి-భరించేవాడు,కాపాడేవాడు, భూత-సకలజీవులను, ఆ భర్త ఎటులున్నాడంటే జటా-జడలలో భుజంగ పాములను ధరించాడు.శరీరమునిండా పాములను ధరించాడు.ఆ పాముల పడగల మీది మణులు పింగళ(ఎరుపుతోకూడిన పసుపు రంగు) కాంతులను వెదజల్లుచున్నవి.ఆ కాంతులు దిక్కులనెడి స్త్రీ చెక్కిళ్లపై కదంబకుసుమ రసమును (కుంకుమ రంగును) అలదినట్లు శోభిల్లుచున్నవి.శివుడు ఒక అందమైన ఉత్తరీయమును తన భుజముపై వేసుకొన్నాడు.ఆ ఉత్తరీయము గర్వముతో మద-గర్వముతో,గుడ్డిదై,మంచి-చెడులు మరచి స్వామిని తన ఉదరమున నివసించమని వరమును కోరిన,సింధుర-ఏనుగు యొక్క చర్మము,కరి దేహత్యాగముతో అజ్ఞానమును వీడి,త్వక్-పూజనీయ,ఉత్తరీయ-ఉత్తరీయముగా మారినది.చీకటులను తొలగించి,పాపులను పావనులుగా మలచిన స్వామి యందు నా మనసు అద్భుతముగా క్రీడించుచున్నదిఓం నమః శివాయ.

.5.సహస్రలోచన ప్రభా అశేష లేఖ శేఖర,ప్రసూన ధూళిధోరణీ విధూసరాంఘ్రి పీఠభూః,భుజంగరాజ మాలయా,నిబధ్ధ జాటజూతకః,శ్రియై చిరాయ జాయతాం చకోర బంధుశేఖరః.

  చంద్రుడు చకోరములకు మిత్రుడు.హంస వలె చకోర పక్షి మెడ క్రిందనున్న కన్నము ద్వారా మెడను వంచి,వెన్నెలను తాగుతుందని అంటారు.చకోరమిత్రుడైన చంద్రుని శివుడు చిరాయ-కలకాలము,శ్రియై-స్-శుభములనొసగు గాక.మరియు ఇందు స్వామి పాదపీఠము వర్ణించబడినది.అది ఎట్లా ఉన్నదంటే సుగంధము పుష్పముల పుప్పొడులతో నిండి పరిమళించుచున్నది. అక్కడికి పుప్పొడి ఎలా వచ్చిందంతే,వేయి కన్నులుగల -సహస్రలోచనుడు ఇంద్రుడు,ఇంద్రుడు ఎవరు అంటే న శేష-ఒక్కరినైన వదలక.లేఖ-దేవతల,లేఖ శేఖరుడు-దేవతలకు రాజ,సురాధిపతి,తన పరివారముతో శివపాదనమస్కారమునకు తలలు వంచిరి.వారు వివిధ పరిమళ పూలహారములను అలంకరించుకొన్నారు.దేవతల పూలమాలలు వారికన్న త్వరగా ధన్యతనొందుటకు తమ పుప్పొడులచే శివపాదములను అభిషేకించినవా అన్నట్లుగా శివపాద పీఠముచేరి జడలలో పాములను పేరిచి పెట్టుకొన్న స్వామిదయను పొందినవి.అట్టి స్వామి శ్రియై-శుభములను,చిరాయ-చిరకాలము ప్రసాదించుగాక.ఓం నమః శివాయ.

లలాటచత్వరజ్వలద్ధనంజయస్ఫులింగభా-

-నిపీతపంచసాయకం నమన్నిలింపనాయకమ్ |

సుధామయూఖలేఖయా విరాజమానశేఖరం

మహాకపాలిసంపదేశిరోజటాలమస్తు నః || 6 ||

 లలాట-శివుని నుదురు ఎలా ఉన్నదంటే,చత్వర-యజ్ఞ వేదిక అయ్యింది.అందులో ధనంజయుడు-అగ్నిదేవుడు జ్వలిస్తున్నాడు.ఆ జ్వలనమునకు కారణము ఆయన అప్పుడే మన్మథుని-పంచశరుని నిపీత-తాగెనులేదా భుజించెను.అట్టి ధనంజయుడు భయంకరమైన స్పులింగ-జ్వాలలతో,నిలింపనాయకం-బయట అగ్నిని హరింపచేసాడు.శివుడు తనలో బ్రహ్మాండములను దాచుకొనినట్లు,శివ త్రినేత్రము తన విస్పుట జ్వాలలతో బయట అగ్నిని హరించివేసినది.శివునిచేతిలో బ్రహ్మ పుర్రె ధన్యతనొందుచున్నది.అమృత కిరణాలు-సుధా-మయూఖములు గల లేఖయా -దేవతలచే శివుడు,విరాజమాన శేఖరం-శివుడు కొలువబడుచున్నాడు.చెడుగా ఆలోచించినందులకు నరికి,తిరిగి క్షమించి,తన భిక్షాపాత్రను చేసి,చేత ధరించిన శివుడు -శిరోజటాల,శిరమునజటలున్న శివుడు,సంపదే-సంపదలను అస్తునః-వర్షించును గాక.ఓం నమః శివాయ.

కరాలఫాలపట్టికాధగద్ధగద్ధగజ్జ్వల-

ద్ధనంజయాధరీకృతప్రచండపంచసాయకే |

ధరాధరేంద్రనందినీకుచాగ్రచిత్రపత్రక-

-ప్రకల్పనైకశిల్పిని త్రిలోచనే మతిర్మమ || 7 ||

 మమ-నా యొక్క మనసు,రతిర్మమ-కోరుకొనుచున్నది. నా మనసు ఏమి కోరుకొనుచున్నది? శివుని యందు క్రీడించ,శివుని ధ్యానించి,దర్శించి,తరించ కోరుకొనుచున్నది.ఇందులో శివుడు మాత్రమే చేయగలుగు రెండు పనులను స్తుతిస్తున్నాడు రావణుడు.వాటిని గురించి తెలుసుకోవాలంటే మనము మానవ నైజమును విడిచిపెట్టాలి..ఎందుకంటే అవి దైవకార్యములు.వాటిని తెలియచేసినది దేవభాష,అమ్మతనమును మాత్రమే దర్శించాలి కాని ఆడతనమును కాదు.

  శివుడు తన మూడవకన్నుతో మన్మథుని దహించాడు.ఆ మన్మథుడు ఏ స్థితిలో నున్నాడంటే తన ఐదు సహాయకములతో(వసంత ఋతువు,పూల రథము,చెరకు విల్లు,పూలబాణములు,సమ్మోహనపరచు శక్తి) వీటి బలముతో ప్రచండడుడై ,శివునిపై దండెత్తాడు.అహంభావితుడైన మన్మథుని,శివుడు తన నుదుటను పట్టికగా ధరించిన ధనంజయునితో(అగ్నితో) కరాళ జ్వాలలతో,అగ్నిశిఖలతో,హుతీకృత-భస్మముగా మార్చినాడు.

 శివుడు మాత్రమే ఏకైక అద్భుత శిల్పి.మకరికాపత్ర లేఖకుడు.(బాహుబలి పచ్చబొట్టు )సూర్యుడు ఆహార ప్రదాత.చంద్రుడు ఔషధ ప్రదాత.వారి పోషకత్వ సంకేతమే అమ్మ కుచములు.స్వామి తనశిల్పరచనతో సూర్య-చంద్రులను పుష్టివంతులను చేస్తున్నాడు.

 అదియే ధరాధరేంద్ర నందినికుచాగ్రచిత్రపత్రకము  -పార్వతీదేవి, స్తనములకు సొబగులు దిద్దుపవిత్రకార్యము. ముక్కంటి యందు నా మనసు లగ్నమగు గాక.ఓం నమః శివాయ.

నవీనమేఘమండలీ నిరుద్ధదుర్ధరస్ఫురత్-

కుహూనిశీథినీతమః ప్రబంధబంధుకంధరః |

నిలింపనిర్ఝరీధరస్తనోతు కృత్తిసింధురః

కళానిధానబంధురః శ్రియం జగద్ధురంధరః || 8 ||

.

PARUGULELA PATTUKONAGA-OM NAMASIVAYA

 

 

  పరుగులేల పట్టుకొనగ-ఓం నమః శివాయ

  ******************************

 స్పూర్తినిచ్చిన సిద్ధార్ శివవాక్కియర్ కు నమస్కారములతో (ఓడి-ఓడి-ఓడి-ఓడి-పరుగులు తీసి తీసి పట్టుకోగలవా) ఈ చిన్ని ప్రయత్నము.పెద్దలు తప్పులు సవరించగలరు.

 1.వ్రాసి వ్రాసి వ్రాసి వ్రాసి నీటిమీది వ్రాతలే

   మాసి మాసి మాసి మాసి ముసురుకున్న మాయలో

   చూసి చూసి చూసి చూసి మోసపోయి శంకరా

   రోసి రోసి రోసి రోసి సమసిపోయిరెందరో.

 

   ఓ పరమేశా!మాయముసుగులో నిన్ను కనలేక స్థిరముగా నిలువని నీటి ప్రవాహముపై నీ నామమును వ్రాసి,నిన్ను దర్శించాలని పరుగులు తీసి తీసి కనుగొనలేక కనుమరుగు అయినవారెందరో.అట్టి అజ్ఞానమును మన్నింపుము.

 2.నీది ఏది? నాది ఏది? నీదినాది కానిదేది?

   జననమంటు-మరణమంటు ఆటలాడుచున్నదేది?

   రాజు అంటు-గురువు అంటు మాటలాడుతున్నదేది?

   వేరుచేసి చూపుచున్న" నేను"  అన్న భ్రాంతియే.

  

  ఓ మహేశా! నేను అన్న దేహభ్రాంతి నిన్ను నా నుండి వేరుగా భ్రమింపచేస్తూ,చావు పుట్టుకలగురించి,నీవు-నేను అన్న ద్వంద్వముల గురించి విచిత్రముగా మాటలాడుతూ-మనలతో ఆటలాడుచున్నది.అట్టి మా భ్రాంతిని తొలగింపుము.

  3. ఊరు ఏది? పేరు ఏది? నీ ఉనికికి ఊతమేది?

     దూరమేది?దగ్గరేది? నీవు లేని చోటు ఏది?

     పెద్దదేది?చిన్నదేది? తారతమ్యమేది ఏది?

     నిత్యసత్యమైన నిన్ను నేను చూదగలిగితే!

 

      సర్వేశ్వరా! ఊరు-పేరు,చిన్న-పెద్ద,దగ్గర-దూరము వీటిలో ఏది నీ ఉనికికి ఆధారము అన్న సందేహములన్నీ  నిన్ను నేను దర్శించగలిపినప్పుడు తొలగిపోవును కదా.ద్వంద్వములు-వాటి విపరీత స్వరూప-స్వభావము మా భావనయే అను స్పష్టతను అనుగ్రహించుము.

  4. మట్టిపాత్ర ముక్కలైన మరలు కొత్తరూపుకై

     లోహపాత్ర సొట్టలైన కరుగు కొత్తరూపుకై

     దేహపాత్ర వ్యర్థమైన జరుగు వల్లకాటికై

     అట్టిదానిలోన దాగి  నీవు  ఎట్టులాడుచుందువో?

 శంకరా!

   మట్టిపాత్రలు తమ రూపమును కోల్పోయినప్పటికిని తిరిగి కొత్తరూపును కుమ్మరివలన పొందుతాయి.లోహపాత్రలు సైతము కమ్మరి కొలిమిలో కాలి కొత్త రూపును దిద్దుకుంటాయి.కాని ఎంతటి నిరుపయోగమైనది ఈ మానవ శరీరము.శ్వాస ఆగినంతనే దుర్గంధమయమై శ్మశానమును చేరుతుంది.దయమాయా! అట్టి శుష్క శరీరములలో దాగి నీవు  బొమ్మలాట ఆడుతావు కాసేపు.తరువాత ఆ బొమ్మలనే వేటాడతావు.

 5.అవ్యక్తా!

 పంచభూతములు  మాతో విడివడితే జననము

 పంచభూతములు మాతో ముడిపడితే మరణము

 పంచభూతములు పలుకు పంచాక్షరి మంత్రము

 పంచభూతములు నడుపు నాటకమె ప్రపంచము.

    అఖండా!మూలము నుండి ఐదు విభాగములుగా విడివడి సృష్టి-స్థితి ని నిర్వహిస్తూ పంచకృత్యములను చేస్తు ప్రపంచమనే చదరంగమునాడతావు.ఆ విషయమును గ్రహింపగలుగు చాతుర్యమును ప్రసాదింపుము.

     

6.లేడు లేడు అంటున్నది చూడలేని లేమి నాతో

  చూడు చూడు అంటున్నది జాడ చూప జాలి నాతో

  అవధిలేక ఉన్నదిగ ప్రతి ఉపాధిలో చైతన్యము

  అవగతము చేసుకొనిన పునర్జన్మ శూన్యము.

    ఓ సర్వాంతర్యామి!

  చీమలో-బ్రహ్మలో శివకేశవాదులలో ప్రేమమీర నిండియున్నావన్న జ్ఞానమును మాకు అనుగ్రహింపుము.మమ్ములను తిరిగి మాతృగర్భవాసమును పొందనివారిగా చేయుము.

 7. బాణమేసినానని భయపడునా ఆకాశము

    జారవిడిచినానని జాలిపడున అవకాశము

    శాసనము నాదనిన శ్వాస సహకరించునా

    ఇంతకన్న సాక్ష్యమేది?ఎంత మాయ ఈశ్వరా!

    శంభో! నాదే రాజ్యమని-నా మాటే శాసనమని భావించుట ఎంతటి అవివేకము.అదేకనుక సత్యమైతే ఎందరో మేధావులుగా ప్రకటించుకొనువారు కాలచక్రమునకు  లోబడియుండెడివారా? 

 8.నేలరాచినాను ఎన్ని వరములనో తెలియదు

   గేలిచేసినాను ఎన్ని మంత్రములనో తెలియదు

   అనాహతపు ఓంకారము అజపామంత్రము గాగ

   నటరాజుని నాట్యమేగ నా దహరాకాశములో.

 ఓ అష్టమూర్తి!

   నీ ఉనికిని స్పష్టముగా గుర్తించుటకై నా గుండెచప్పుడు నిరంతరము సో-హం అంటు నేను నీ దాసుడునని జపిస్తు  ప్రగల్భములు పలుకకుండా తనపని తాని చేసుకుంటున్నది. వాదోపవాదములెందుకంటు,సంపూర్ణానుగ్రహముగా   

  నిన్ను సన్నుతిస్తున్నది. 

9. తెలియలేదు నిన్ను మరచి నన్నుచూచు వేళలో 

   తెలియలేదు నీవు-నేను వేరువేరు కాదని

   తెలిసె నేడు నిన్ను తలచి నన్ను చూచు వేళలో

   తెలిసె నేడు నేననేది నాదికానే కాదని.

 ముక్కంటి!

   నీ అనుగ్రహ వీక్షణముతో నా అవలోకనా దృక్పథము మారి నీలో దాగిన నన్ను-నాలో దాగిన నిన్ను నిశ్చలముగా చూదగలుగుతున్నాను.పాహిమాం-రక్షమాం.

10. చేరలేదు కద చీకటి వీతమోహరాగుని దరి

    తెలిసికొనిన వేళలో శివాలయమె నా మది

    చేరువేగ లోకేశుడు-లోకములు అను సంగతి

    తెలిసికొనిన వేళలో అద్భుత లింగోద్భవమది.

       ఓం నమః శివాయ-త్వమేవాహం.

 మహాశివరాత్రి శుభాకాంక్షలు.