SAUNDARYA LAHARI-FALASRUTI

 సౌందర్య లహరి-ఫలశృతి-108

 పరమపావనమైన  నీ పాదరజకణము

 పతిత పాలకమైన  పరమాత్మ స్వరూపము

 చెల్లియో-చెల్లకో-తెలిసియో-తెలియకో, దొర్లిన

 అక్షర లోపములను-పద, పాదలోపములను

 అమ్మవని నీతో నేనాడిన బొమ్మలాటలను

 భావ లోపములను,  లెక్కలేని అపరాథములను

 కమ్మనైన కరుణతో, క్షమియించవమ్మా

 కమ్మనైన ఫలములతో, కటాక్షించవమ్మా

 నీవున్నావని అన్నా-లేవన్నా,నిన్ను గుర్తించలేకున్నా

 ఆర్ద్రత నిండిన మనసుతో" అమ్మా" అని పిలువగనే

 అర్హత ఉన్నను-లేకున్నను-అసలేమి కాము అనక,

 చిన్న పిల్లలమనుకొని నీ ఒడిలో కూర్చోనీయమ్మా

 సకలలోకరక్షిణి-శరణము నీవేనమ్మా,మా

 మానస విహారి-మహా సౌందర్య లహరి.

 ప్రియ మిత్రులారా!

  శ్రీమాత ఆశీర్వచనములతో-శ్రీమాతాస్వరూపులైన  మీ అందరి ఆదరణతో-ఆలంబనతో ఈ రోజు 108 వ భాగమైన  స్తోత్రఫలశృతిని మీముందు  ఉంచగలుగుతున్నాను.అ తల్లి సంకల్పిత జ్ఞానయజ్ఞములోని విశేషములన్నియు తల్లి పలికించినవే.దొర్లిన దోషములకు నా అజ్ఞానము-అహంకారము కారణములు.క్షంతవ్యురాలను.పరమేశ్వరి ప్రసాదమైన ఈ సౌందర్యలహరి మనందరి మనసులలో సౌందర్య కెరటములను ఉవ్వెత్తుగా ఎగురవైచి తల్లి ముఖారవిందమను జాబిలిని వీక్షించుచుండునట్లు చేయునుగాక.చల్లని తన అమృతకిరణములతో మనలను కంటికి రెప్పయై ఆ కరుణామయి కాపాడును గాక.

  చివరికి ప్రస్తావించుచున్నను ఇది చిన్న విషయము కాదు.ఈ పవిత్ర యజ్ఞవాటిక నిర్వాహకులు-సభ్యులు -మిత్రులు పెద్దమనసుతో నన్ను అనుమతించినందులకు-నా భావములను ప్రోత్సహించుచున్నందులకు శతకోటి వందనములుమరియు ధన్యవాదములు.

     స్వస్తి-శుభం భూయాత్.

    సోదరి-నిమ్మగడ్డ సుబ్బలక్ష్మి.

SAUNDARYALAHARI-CHINTAMANI GRUHAMU

 సౌందర్య లహరి-చింతామణిగృహము

 ****************************

  పరమపావనమైన  నీపాదరజకణము

  పతితపాలకమైన  పరమాత్మ స్వరూపము

  ఏకాంత-శృంగార-జ్ఞాన-ముక్తి మంటపములు

  సహస్ర మండపముల  సూర్య-చంద్ర ప్రక్కశితము

  శక్తితత్త్వములు అమరినవి పది సోపానములుగా

  శివతత్త్వము  మారినది శుభాకార మంచముగా

  సకలలోక సౌభాగ్య  సంకల్పితము అపురూపము

  కుడి-ఎడమగా విడివడినది  ప్రూషికా రూపము

  సంతత  చిత్ప్రకాశక చింతామణి గృహములో

  అమ్మ  ఒడిలో  నేను  ఆసీనురాలినైన  వేళ

  జన్మధన్యమైన నన్ను  వెడలిపొమ్మనకమ్మా,

  అందరికి అమ్మవైన  అద్భుత సౌందర్య లహరి.

 మణిద్వీపమునకు బ్రహ్మరంధ్రము వంటి చింతామణి గృహములో తల్లిచిత్ప్రకాశముతో దర్శనభాగ్యమును ప్రసాదిస్తుంటుంది.చింతతో ప్రమేయము లేకుండగానే చింతితార్థ ప్రదాయిని చెంతనేఉండి రక్షిస్తుంటుంది.అందుకేనేమో తల్లిని "సంసార పంక నిర్మగ్న సముద్ధరణ పండితా" సన్నుతిస్తారు.సహస్రాక్షి-సహస్రపాత్ సహస్ర స్తంభ నిర్మితమైన చతుర్విధఫలపురుషార్థములైన ఏకాంత-శృంగార-జ్ఞాన-వైరాగ్య మండపములలో విరాజితమై విలక్షణముగా మనలను పాలిస్తుంటుంది.ఆహా! ఏమి నా సౌభాగ్యము. సృషి స్థితి కారిణి మనకొరకు కుడి-ఎడమలుగా పురుష-స్త్రీ రూపములుగా విడివడి ప్రూషికగా మారినది.తల్లి నిర్హేతుక కరుణాకటాక్షము నన్ను అమ్మ ఒడిలో ఆసీనురాలిని చేసినది.ధన్యోస్మి  తల్లీ ధన్యోస్మి.నాతోబాటు మీ అందరిని మక్కువతో తన అక్కునచేర్చుకుంటానని తల్లి నాతో అంటున్న సంతోష సమయమున నన్ను నీ ఒడినుండి నుండి విడదీయకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.

SAUNDARYA LAHARI-NAVARATNA PRAAKAARAMU

 సౌందర్య లహరి-నవరత్న ప్రాకారము
********************************
 పరమపావనమైన  నీ పాదరజకణము
 పతిత పాలకమైన  పరమాత్మ స్వరూపము

 పంచభూత స్వామినుల ప్రకాశోపేతము-పవిత్రము
 పగడముల ప్రదేశము-ప్రపంచ సంపన్నము

 తూరుపు-పడమర-ఉత్తరము-దక్షిణము
 ఊర్థ్వ-అథో ఆమ్నాయ దేవీసుసంపన్నము

 అనంత తేజోమయ శుభలక్షణ శ్రీమంతము
 అమృత రస ఆత్మానుభవ ఆనంద రామము

 శ్రీమాత మంత్రములకు శ్రీకర నిలయములైన
 నవరత్న ప్రాకారము నన్ను దీవించుచున్న వేళ

 నీ మ్రోలనే నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా
 మానస విహారి ఓ సౌందర్య లహరి.

"పంచమీ-పంభూతేశి" తల్లిని సేవించునవి పంచభూతములు.అవి నీరు-నిప్పు-నింగి-నేల-గాలి.అవి తల్లి కనుసన్నలలో పంచభూతములను గమనించుచు,వాటి గమనమును నిర్దేశించుతు,ఋతువులననుసరించి,ప్రపంచ సౌభాగ్యమునకు సమతౌల్యతతో-సంస్కారముతో ఉండునట్లు చేయుశక్తులు పంచభూతస్వామినులు..అలాకాకుంటే ప్రళయమే కదా.


   శ్రీమాత పూజా విధానములో సృష్టి-స్థితి-లయ-తిరోధాన-అనుగ్రహ విధానములలో,బిందురూప పూజ. (సృష్టి) స్థితిపూజలో అర్చించిన దేవతలు కాకుండా మిగిలిన దేవతలను (మంత్రపూరితమైన వారిని) ఆమ్నాయ దేవతలు అంటారు.వారు నాలుగు దిక్కుల పేర్లతో-ఊర్థ్వ-అథో స్థానములను పాలిస్తుంటారు.

 నవరత్నమణి ప్రాకారములో పంచభూతదేవతలు-దిక్కులను కాపాడుచున్న ఆమ్నాయ దేవతలు
 ఆనందముతో నన్ను ఆశీర్వదిస్తున్న సమయమున చెంతనే నున్న నాచేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.

SAUNDARYA LAHARI-MARAKATAMAnI PRAAKAARAMU

 

 సౌందర్య లహరి-మరకతమణి ప్రాకారము
**********************************


   పరమపావనమైన నీ పాదరజకణము
   పతిత పాలకమైన పరమాత్మ స్వరూపము

   సకలము మరకత మణిమయము- సాక్షాతు స్వర్గము
   ముక్కోటి దేవతా విలసిత షట్కోణ భవనము


    ఊర్థ్వ త్రికోణ బిందువులో బ్రహ్మ-విష్ణు-మహేశ్వరులు
    అథోకోణ బిందువులలో వారు శక్తుల గూడిన వారు

    వేద అక్షమాలా సమేత మేథా దక్షిణామూర్తి
    ఈశాన్య కోణములో  తేజ రత్నగర్భ గణపతి


    సకలదేవతలకు  సన్నిహితము  సకలమైన
    మరకత మణి ప్రాకారము తారకమగుచున్న వేళ

    నీ మ్రోలనే   నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా
    మానస విహారి! ఓ సౌందర్య లహరి.


 మాహేశ్వరి మనోసంకల్ప నిర్మిత మరకతమణి ప్రాకారము మహిమాద్భుతము.ఇందులో రెండు త్రికోణములు గలభవనము కలదు.పైవైపున నున్న త్రికోణ బిందువులలో త్రిమూర్తులు తేజరిల్లుచుంటారు.క్రిందివైపునకున్న త్రికోణ బిందువులలో వారు శక్తులతో ఉంటారు.గణపతి-కుబేరుడు-దక్షిణామూర్తి ఇంకా ఎందరెందరో దేవతలు అమ్మదయతో అధిష్ఠితులై ఉంటారు.పవిత్రత-ప్రశాంతత-ప్రావీణ్యత గల ఆ మరకతమణిప్రాకారమున నున్న నన్ను పరమేశ్వరి అనుగ్రహము తరింపచేయుచున్నట్లున్న సమయమున,చెంతనే నున్న నా చేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు. 

SAUNDARYA LAHARI-MARAKATA

 సౌందర్య లహరి-మరకత మణి ప్రాకారము


   పరమపావనమైన నీ పాదరజకణము
   పతిత పాలకమైన పరమాత్మ స్వరూపము

    వృక్షో రక్షితము-సకలము మరకత మణిమయము
    ముక్కోటి దేవతా విలసిత షట్కోణ భవనము

    ఊర్థ్వ త్రికోణ బిందువులో బ్రహ్మ-విష్ణు-మహేశ్వరులు
    అథోకోణ బిందువులలో వారు శక్తిసమేతులు

    గౌరి-వేద అక్షమాలా సమేత మేథా దక్షిణామూర్తి
    ఈశాన్య కోణములో  తేజ రత్నగర్భ గణపతి

    కోటి ప్రకృతుల సౌందర్యాల కూటమియైన.
    మరకత మణి ప్రాకారము సంసార తారకమగుచున్న వేళ


    నీ మ్రోలనే   నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా
    మానస విహారి! ఓ సౌందర్య లహరి.

SAUNDARYA LAHARI-106

 సౌందర్య లహరి-ముత్యాల ప్రాకారము

 పరమ పావనమైన నీపాదరజకణము

 పతిత పాలకమైన  పరమాత్మ స్వరూపము

 ధవళముక్తామయము-దశయోజన  విస్తీర్ణము

 ధర్మార్థకామమోక్ష చతుర్విధ ఫలప్రదము

 అష్టమూర్తి రజైయాత్రీ లోకయాత్రావిధానము

 అష్టదళ పద్మాకార  అతిసుందర భవనము

 అనంగమదన-గగనరేఖ-భువనపాలాది

 అష్టమంత్రిణీసేవిత జ్ఞానశక్తిమయము

 సర్వజీవ-సర్వవేళ సమాచార సంరక్షణ కేంద్రమైన

 ముత్యాల ప్రాకారములో సత్యము అవగతమగుచున్న వేళ

 నీ మ్రోలనే నున్న నాకేలు విడనాడకమ్మా,నా

 మానస విహారి! ఓ సౌందర్య లహరి.

  నిత్యకళ్యాణి మనోసంకల్పిత ముత్యాల ప్రాకారము స్వచ్చతకు-సత్యమునకు ప్రతీక అయిన తెల్లని కాంతితో ప్రకాశిస్తూ ఉంటుండి.అచ్చటి ఎనిమిది రేకులు పద్మము అనంగ మదనాది ఎనిమిది శక్తులుగ ,వారు అందించు సర్వజీవుల- సర్వకాల-సర్వావస్థల సమాచారములను కాంతులను వ్యాపింప చేస్తు ,సత్కృపకు  పాత్రులను చేస్తుంటుంది.అంతేకాదు అమ్మవారి కంఠములో అలంకరించబడిన  అటు-ఇటు కదులుచున్న 

 అందమైన ముత్యాలతో అల్లబడిన రత్నాల హారము అందముగా కనిపిస్తోంది.ఇది పైకి కనిపించే అర్థము.కాని కొంచము నిశితముగా పరిశీలిస్తే, ఆ ప్రాకారములోని శక్తుల సత్వ-రజోగుణ సంకేతములు.తల్లి విశుద్ధ చక్ర సరస్వతీరూప సాక్షాత్కారములు.అక్కడ నల్లని తమోగుణము అసలు లేనే లేదు.అంతా తేటతెల్లనైన సత్వ ప్రకాశము.హృదయ మలినములు లేని-తొలగించుకొనిన సాధకుల సాహచర్యముతో సర్వేశ్వరియే  సత్యము అన్న విషయము నేను తెలిసికొనుచున్న సమయమున చెంతనేనున్న నా చేతిని విడిచి పెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు. 

SAUNDARYA-INDRANEELAMANI PRAAKAARAMU

  సౌందర్య లహరి-ఇంద్రనీలమణి ప్రాకారము

 పరమపావనమైన  నీ పాదరజకణము
 పతిత పాలకమైన పరమాత్మస్వరూపము

 బ్రాహ్మి-కౌమారి-చాముండ-వైష్ణవి-వారాహాది అష్ట
 మాతృకా శక్తుల వైఢూర్య నిలయములను దాటుకొని

 ఇంద్రనీలమణిమయ పదహారు దళములున్న
 పదియోజనముల విస్తీర్ణమున్న  పద్మాకార భవనము

 కాళి-కరాళీ-ఉష-దుర్గ-సరస్వతి-లక్ష్మి ఇత్యాది
 పదహారు శక్త్ల పరివేష్ఠిత  ప్రాకారములో

 శింజానమణి మంజీర మండితశ్రీ  పదాంబుజను
 దయాసంద్రముగా  ధ్యానములో దర్శించుచున్న వేళ

 నీమ్రోలనే నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా
 మానస విహారి ! ఓ సౌందర్య లహరి.

 అష్టమాతృకాశక్తుల వైఢూర్య నిలయములను  దాటిన తరువాత,పదహారు ఇంద్రనీలమణి రేకులున్న పద్మాకార భవనము ప్రజ్ఞావైభవమై ప్రకాశిస్తోంది.పద్మము జ్ఞానమునకు సంకేతము.పద్మము సూర్యుని ఉషోదయ కిరణాలతో వికసిస్తుంది.బురదలో పుట్టి,బురదలోనే ఉంటున్నప్పటికిని దానిచే ఏ మాత్రము ప్రభావితము కాకుండా ప్రకాశతత్త్వముతో పరిమళిస్తుంటుంది.పద్మాకారా భవనములోని పదహారు రేకులు అమ్మచే సంకల్పమాత్ర సంభవములైన జ్ఞాన సంకేతములు.పద్మాసనే-పద్మకరే సర్వలోకైక పూజితే-నమో నమః.ఇంద్రనీలమణి ప్రాకారములో దయాసింధువైన పరాశక్తిని ధ్యానములో దర్శించుచున్న సమయమున చెంతనే నున్న నా చేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.

SAUNDARYA LAHARI-106

 సౌందర్య లహరి-ఇంద్రనీలమణి ప్రాకారము

 పరమపావనమైన  నీ పాదరజకణము
 పతిత పాలకమైన పరమాత్మస్వరూపము

 బ్రాహ్మి-కౌమారి-చాముండ-వైష్ణవి-వారాహాది అష్ట
 మాతృకా శక్తుల వైఢూర్య నిలయములను దాటుకొని

 ఇంద్రనీలమణిమయ పదహారు దళములున్న
 పదియోజనముల విస్తీర్ణమున్న  పద్మాకార భవనము

 కాళి-కరాళీ-ఉష-దుర్గ-సరస్వతి-లక్ష్మి ఇత్యాది
 పదహారు శక్త్ల పరివేష్ఠిత  ప్రాకారములో

 శింజానమణి మంజీర మండితశ్రీ  పదాంబుజను
 దయాసంద్రముగా  ధ్యానములో దర్శించుచున్న వేళ

 నీమ్రోలనే నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా
 మానస విహారి ! ఓ సౌందర్య లహరి.

SAUNDARYA LAHARI-105

 సౌందర్య లహరి-వజ్ర ప్రాకారము

 పరమ పావనమైన నీ పాదరజ కణము
 పతిత పాలకమైన  పరమాత్మ స్వరూపము

 లేశపు మాత్రపు కరుణ విశేష అనుగ్రహముగాగ
 అమ్మను సేవించుచున్న  అదృష్టశాలులెందరో

 వికచాంబోరుహ నయనములకు కాటుకనందించుచున్నారు
 ప్రస్తుతులతో తల్లికిసుగంధ కస్తురినలదుచున్నారు

 దీవెనల బలముతో వీవనలు  వీచుచున్నారు
 పెద్ద సౌభాగ్యమంటు అద్దమునుచూపుచున్నారు

 పాద సంవాహనముతో పావనమగుచున్న,ఆ అద్భుత
 వజ్ర ప్రాకారములో మహారాజ్ఞిని కొలుచుచున్న వేళ

 నీ మ్రోలనే నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా
 మానస విహారి ! ఓ సౌందర్య లహరి.


 అత్యంతవైభవోపేతమైన మణిభవనములు,వాని ముందు ఎన్నో కోట్ల మైళ్ళ దూరమువరకు గల అసంఖ్యాక అశ్వములు-గజములు-రథములు-వాహనములు కొలువుతీరిన అమ్మవారి సైరంధ్రీ జనము
(అమ్మను అలంకరించు చెలికత్తెలు-పరిచారికలు అనలేము)వారి పూర్వ జన్మపుణ్యఫలముగా అపూర్వ సేవాసౌభాగ్యమును పొందియున్నారు.కొందరు సత్వ-రజో-తమోరూపముకన్ను అని చర్చించుకొనుచు చల్లనికాటుకను తయారుచేసి,అమ్మవారికి అందించుచున్నారు.సాక్షాత్తుచంద్రుని కన్నుయందు నిలుపుకొనిన తల్లికి చల్లదనమునకై కాటుకను తయారుచేసి అందించుట వారిభక్తితత్త్వమును చాటుచున్నది.మరికొందరు విశాలఫాలభాగమున శోభాయమాన కస్తురిని అలదుచున్నారు.కస్తురి మృగపుణ్యమేమో తల్లి నుదుటను తాను సుగంధముగా ప్రకాశించుతోంది.కొందరు పట్టుచీరలను-కంచుకములనునేసి పట్టరాని సంతోషముతో తల్లికి చుట్టబెట్టుచున్నారు.ఆభరణములతో,అందమైన సుగంధద్రవ్య భరిణెలతో ,మువ్వలతో,అలంకరణలను అర్చనకు ఆత్రుతగా నున్నారు.మరికొందరు తల్లికి రకరకములైన (తాటాకు-తామరాకు-వింజామర) విసనకర్రలతో వీచుచున్నారు.చమరీమృగమా ధన్యతనొందితవి వింజామరగా పరిణితినొంది.


 అమ్మ పరిచర్యలకై వజ్రప్రాకారములోని వ్రజముతో పాటు నేను తల్లిని సేవించుచున్నసమయమున,చెంతనే నున్న నా చేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.

SAUNDARYA LAHARI-105

 సౌందర్య లహరి-గోమేథికప్రాకారము

 పరమ పావనమైన నీ పాదరజకణము
 పతిత పాలకమైన పరమాత్మ స్వరూపము

 త్రిభువనేశ్వరి సంకల్పిత జపాకుసుమ సన్నిభము
 దశయోజన ఔన్నత్యము-దండనా సన్నద్ధము

 ఇంద్రాణి-రుద్రాణి-నారయణాది ముప్పది రెండు శక్తులు
 ఒక్కొక్క మహాశక్తికి పది అక్షౌహిణీ సైన్యములు

 (అక్షౌహిణీ-21,870 రథములు,21,870 ఏనుగులు,65,610 అశ్వములు,1,09,360 కాలిబంట్లు.)

 విద్య-పుష్టి-సినీవాలి-ప్రభ-నందాది సకలసద్గుణములు
 మెప్పు కలిగియున్నవి ముప్పదిరెండు లోకములు

 అందరు అసమాన పరాక్రమ సంపన్నులు-అజేయులు
 గోమేథిక ప్రాకారములో నా మేథోమథనమగుచున్న వేళ

 నీ మ్రోలనే నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా
 మానసవిహారి ! ఓ  సౌందర్య లహరి.

మాణిక్య మకుటాకార జానుద్వయ విరాజితా సంకల్పిత గోమేథిక ప్రాకారము మందారకుసుమ ఎర్రని రంగుతో తాపస మందారి కరుణ ప్రకాశిస్తుంటుంది.ఈ ప్రాకారములో తరువులు.ఆకులు,పండ్లు,భూమి.దేవతశక్తుల ఆభరణములు అన్ని గోమేథిక మణిమయమే.ఎర్రని వీరతిలకమా అన్నట్లు శక్తులు-వీరులు తేజోవంతులై ఉంటారు.ఇక్కడ బుద్ధి,జ్ఞానము,పుష్టి,విద్య సర్వజీవులను ఆదరిస్తూ-అనుగ్రహిస్తుంటారు..తల్లి తేజము నాలో ప్రచోదనమైనదేమో !పరాశక్తి ప్రణామములు. నా మనసు -బుద్ధి ఒకటికొకటై తల్లి తత్త్వముతో తన్మయమగు సమయమున,చెంతనేనున్న నాచేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.(సినీ వాలి-ఒక్కొ అమావాస్య యందు సన్నని రేఖలా కనిపించు చంద్ర రేఖ.)

SAUNDARYA LAHARI-104

 సౌందర్య లహరి-పద్మరాగమణిప్రాకారము

 పరమ పావనమైన నీ పాదరజకణము
 పతిత పాలకమైన  పరమాత్మ స్వరూపము

 దశయోజన విస్తీర్ణపు ధర్మ సంస్థాపనము
 ఆయుధముల రణసామాగ్రుల  భాండాగారము

 పింగళాక్షి-విశాలాక్షి-వాగీశీ-బహురూపాది
 కయ్యానికి కాలుదువ్వు  అరువది నాలుగు శక్తులు

 అసంఖ్యాకములు అచట రథాశ్వ గజములు
 అసమాన పరాక్రమ వీరులు-అరివీర భయంకరులు

 యోగి హృత్ పద్మనివాసిత  సంకల్పిత  తేజో
 పద్మ మణి ప్రాకారమున నేను పరిణితి పొందుచున్నవేళ

 నీ  మ్రోలనే నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా
 మానస విహారి! ఓ సౌందర్య లహరి.

 "అరుణాం కరుణాంతరంగతాక్షి" సంకల్పిత పద్మరాగ మణి ప్రాకారము రక్షక స్థానము.చతుషష్టి కళలనెడు అరవై నాలుగు శక్తిస్వరూపములు-అరివీర భయంకరులైన వీరులు ధనుర్బాణ ధరులై,ధర్మపాలన చేస్తుంటారు.అసంఖ్యాక రథములు-గజములు-అశ్వములు-యుద్ధభూమి పయనమునకు సిద్ధముగా ఉంటాయి.ఆదిశక్తి అరివీరభయంకర సంకేతముగా,కుంకుమ సమ అరుణకాంతి భూభాగములో మండపములు-పక్షులు-వృక్షములు-ద్వారములు-సరోవరములలో పద్మరాగమణుల కాంతులు ప్రకాశించుచున్నవి.అమ్మదయతో నాలోని అరిషడ్వర్గములు అంతరించుచున్న సమయమున,చెంతనే నున్న నాచేతినివిడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.

SAUNDARYALAHARI-103

  సౌందర్య లహరి-పుష్యరాగ ప్రాకారము

 పరమపావనమైన  నీపాదరజకణము
 పతితపాలకమైన  పరమాత్మ స్వరూపము

 సమిష్టి దిక్పాలకా పాలితము-సాక్షాత్తుస్వర్గము
 సమస్తము మణిమయము-సర్వాంగ సుందరము

 చతుషష్టి శక్తుల సంరక్షణ నిలయము
 తల్లినిసేవించు చతుర దాస-దాసీజనము

 ఇంద్రాణి-మహేంద్ర విరాజిత అమరావతి పట్టణమున్న
 పుష్పరాగ ప్రాకారములో ఆనందభాష్పములతో నున్న వేళ

 నీమ్రోలనే నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా
 మానస విహారి! ఓ సౌందర్య లహరి.

" కురువింద మణిశ్రేణి కనత్కోటీర మండితా" సంకల్ప నిర్మితమైన పుష్యరాగ ప్రాకారమునకు సమిష్టి దిక్పాలకులు నాయకులు.ఇక్కడ తరువులు-పత్రములు-ఫలములు-పక్షులు-సరోవరములు అన్ని ఎర్రని కాంతితో ఉంటాయి.ఉత్తరమున కుబేరుడు-పశ్చిమమున వరుణుడు-వాయవ్యమున వాయుదేవుడు-ఆగ్నేయమున అగ్నిదేవుడు ఈశాన్యమున రుద్రుడు మహాతేజోవంతులై వారివారి శక్తులను,ఆయుధములను ధరించి అమితోత్సాహముతో నున్నారు.ప్రమథగణ సంసేవితుడైన పరమేశుడు అష్టమూర్తియై,ఇష్టకామ్యములను తీర్చుచున్నాడు.అతి సుందర అమరావతి పట్టణమున అలౌకిక ఆనందముతో నున్న సమయమున చెంతనే నున్న నా చేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.

SAUNDARYALAHARI-PASIDI PRAAKAARAMU-102

  సౌందర్య లహరి-పసిడి ప్రాకారము

 పరమ పావనమైన  నీ పాదరజకణము

 పరమపావనమైన  పరమాత్మ స్వరూపము

ధాతువులు-ఋతువులకిది చివరి ప్రాకారము

మథురస ఫలములతోనున్నదిచట కదంబవనము

తపశ్రీ-తపస్యశ్రీలతో  శిశిర ఋతువు నాయకుడు

కదంబ మద్యమును త్రాగి ఆత్మానందమొందువాడు

ఆరాధ్యులు  ఎందరో దేవీ వ్రత సన్నద్ధులు

దానమాచరించగ సిద్ధముగా నున్న సిద్ధులు

అమ్మ తత్త్వ అధ్యయనమను ఆధ్యాత్మికతతో నిండిన

పసిడివనములో  అమ్మకృప గుసగుసలాడుచున్న వేళ

నీ మ్రోలనే నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా

మానస విహారి ! ఓ సౌందర్య లహరి.

"కనకాంగద కేయూర కమనీయ భుజాన్వితా" సంకల్పిత స్వర్ణప్రాకారములోని వారి భక్తి సాధనకు ఇది తొలిమెట్టు.ఈ ప్రాకారమునకు నాయకుడు శిశిర ఋతువు.అతడు తన భార్యలైన తపశ్రీ-తపస్య శ్రీలతో ఇచటి కదంబ వన ఫలముల మద్యమును సేవిస్తూ,ఆత్మానందమును పొందుతుంటాడు.ఇది బాహ్యార్థము.పవిత్ర ప్రాకారములో మద్యపానమా? అని అనిపించినప్పటికిని,కొంచము నిశితముగా పరిశీలిస్తే.....కదంబ వనఫలములు అనగా అమ్మ కరుణతో అందించిన అనుగ్రహ ఫలితములు.వాని నుండి స్రవించు మద్యము అమ్మ కరుణాకటాక్షమను అమృతము.దానిని దర్శించి-భావించ గలుగుట పానము.దాని పరిణామమే ఆత్మానందము.ఇది అనుభవైవేద్యమే కాని ఈవిధముగా ఉంటుందని మనము చెప్పలేనిది.

  మరొక విషయము ఇది చివరి ధాతు-ఋతు ప్రాకారము.శిశిరుని భార్యల నామములు వాటిలో దాగిన ప్రత్యేకతను సూచిస్తున్నవి.అవి తపము-తపోఫలితము.శిశిరములో చెట్లు తమ ఆకులను రాల్చివేసి,నిరాకారముగా,ఎండిన మోడులుగా కనిపించును.కాని అవి నిర్వికారమైన నిశ్చలతతో వసంతమునకై ఎదురుచూచును.ప్రతి జీవి వ్యామోహములను తన ఆశల ఆకులను రాల్చివేసి,నిరాడంబరముగా,ఏ వ్యామోహము లేకుండా,తల్లి దయ అను వసంతమునకు నిర్వికారముగా-నిశ్చలముగా ఎదురుచూచు మానసిక స్థితికి వస్తాడు.అతడిలోని ద్వంద్వ ప్రకృతి నిర్ద్వందమై పోయి ఆధ్యాత్మికతకు ఆలవాలమా అన్నట్ట్లున్నది. ఈ విచిత్ర భావన నాలో ఈశ్వరి సంకల్పమైన సమయమున,చెంతనే నున్న నాచేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.

SAUNDARYA LAHARI-RAJATA PRAAKAARAMU

 పరమపావనమైన నీపాద రజకణము

 పతిత పాలకమైన పరమాత్మ స్వరూపము

 ఆహ్లాదకరము అత్యంత  సుమనోహరము

 ఆరోగ్యప్రదానము మణిద్వీప ఆరవ ప్రాకారము

 ఆశ్వయుజ -కార్తిక మాసములు ,సహశ్రీ-సహస్యశ్రీ

 అందమైన నాయికలు,శరదృతువు  నాయకుడు

 పరిమళసంభరిత ప్రకాశములు పారిజాత వాటికలు

 రససిద్ధిలో తేలియాడుచున్నారు ఎందరో సిద్ధులు

 పండువెన్నెలగా తల్లి కరుణ పిండారబోసిన

 వెండి ప్రాకారములో నేను వెండి-వెండి మురియు వేళ

 నీ మ్రోలనే నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా

 మానస విహారి ! ఓ సౌందర్య లహరి. 

" శాంకరి-శ్రీకరి-సాధ్వి-శరత్ చంద్ర నిభాననా" అని శ్రీ లలిత రహస్య సహస్రనామ స్తోత్రము కీర్తించుచున్నది.తల్లి ఆదేశానుసారముగా సహశ్రీ-సహస్యశ్రీ సమేత శరదృతునాయకుడు చల్లనైన-తెల్లనైన వెన్నెలలతో మనకు ఆహ్లాదమునందిస్తున్నాడు.పారిజాత వాటిక పరిమళ భరితమై తల్లి మహాత్మ్యమును చెప్పకనే చెప్పుచున్నది.  శరన్నవరాత్రులలో తల్లికి జరుపు పూజలు అసురసంహారము చేసి నెలకొలిపిన ప్రశాంతతయే సత్వగుణ ప్రకాశితమైన తెల్లనైన చల్లదనము.ఆ వెన్నెలలో అమృత స్నానము చేస్తూ ఎందరో మునులు-సిద్ధులు-యక్షులు పరమ పవిత్రమైన పారిజాత సుమములతో "పారిజాతములు నిండిన పాదములకు వందనం-ఫాలలోచనుని రాణి పార్వతి వందనం" అని పరిపరి విధముల ప్రార్థించుచున్నారు.బతుకమ్మగా పలుపువ్వులు సింగారించుకొంటున్న బంగారు గౌరమ్మను భావములో ఉయ్యాలో,అని నేనాడుచున్న ఉల్లాస  సమయమున,చెంతనే నున్ననాచేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.  

SAUNDARYA LAHARI-100

 సౌందర్య-పంచలోహ ప్రాకారము

 పరమ పావనమైన నీ పాదరజకణము

 పతిత పాలకమైన  పరమాత్మ స్వరూపము

 ఇనుము-కంచు-రాగి-సీస-ఇత్తడి ప్రాకారములను దాటి

 వసంత-గ్రీష్మ-వర్ష ఋతువుల సగభాగమును దాటి

 ఇషలక్ష్మి-ఊర్జ లక్ష్మి శక్తులు గల శరత్తుతో

 సృష్టి-స్థిలి-లయ-తిరోధాన-అనుగ్రహాదులతో

 భక్త మందార మనోసంకల్పిత మందారవాటికల

 పంచలోహ ప్రాకారమున  నేను సంచరించుచున్న వేళ

 నీ మ్రోలనే  నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా

 మానస విహారి ఓ సౌందర్య లహరి.

 " పంచమీ -పంచ భూతేశి,పంచ సంఖ్యోపచారిణి" సంకల్ప నిర్మిత,పంచమ-పంచలోహ ప్రాకారము,ఇషలక్ష్మీ-ఊర్జలక్ష్మీ సమేత శరదృతు నాయక చంద్రికాపాలితమై ,ప్రకాశిస్తూ ఉంటుంది.

   నీ పాదకమల సేవయు

   నీ పాదార్చకులతోడి నెయ్యమును,నితాం

   తాపార భూత దయయును

   తాపస మందార నాకు దయసేయగదే. (సహజకవి బమ్మెర పోతన)

    తాపస మందార-సేవక మందార-భక్త మందార అను పదములను మనము తరచుగ వింటూనే ఉంటాము.మందార  శబ్దము పుష్పజాతినే కాక,కొండజాతి,జలజాతి,వనజాతులను తెలియచేస్తుంది.అంతే కాదు.

దైవ క్షిప్ర ప్రసాద గుణముగా ( అతి త్వరగా  అనుగ్రహించు స్వభావముగా) కీర్తింపబడుచున్నది.

  మహామహోన్నతమైన మందార వాటికలో నా డెందము చిందులువేయుచున్న సమయమున చెంతనే నున్న నా చేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.

SAUNDARYA LAHARI-99

  సౌందర్య లహరి-ఇత్తడి ప్రాకారము

 పరమపావనమైన  నీపాదరజకణము
 పతిత పాలకమైన  పరమాత్మ స్వరూపము


 అతిమనోహరము ఐదవ హారకూట ప్రాకారము
 అగుపించును హరిచందన వాటికల హర్షాతిరేకము

 మేఘదంతి- మదవిహ్వల-వాయుధారాది ద్వాదశ శక్తులకు
 నభశ్రీ-నభస్యశ్రీ ల నాయకుడు మేఘవాహనుడు

 పింగళ నయనములతో, వజ్ర సదృశ గర్జనలతో
 కుండపోత వర్షములను మెండుగ కురిపిస్తున్నాడు


 సిద్ధులు తమ సతులతో హర్షముతో నున్నారు
 ఇత్తడి ప్రాకారములో నేను  చిత్తడి అగుగుచున్న  వేళ

 నీమ్రోలనే నున్న నాకేలు విడనాడకమ్మా,నా
 మానసవిహారి! ఓ సౌందర్య లహరి.


 దయార్ద్ర-నిష్కళంక- నిర్విరామ అమృతాధారా ప్రవాహ మయము, ఏడు యోజనముల విస్తీర్ణముగల ఇత్తడి ప్రాకారము.స్థలము-సమయము-సందర్భములను గమనిస్తూ,మేఘవాహనుడు (శ్రావణ-భాద్రపదములైన) నభశ్రీ-నభస్య శ్రీ అను తన రాణులతో పాటు ,సర్వస్య-రస్య మాలిని-నితంతి-భ్రమయంతి-వర్షయంతి-వారిధార-మేఘయంతిక -వారిధార-చిపుణిక-మదవిహ్వల అను శక్తులను కూడి,తల్లి సంకేతానుసారముగా( నిమిత్తమాత్రుడై) వర్షిస్తూ.బాధాతప్త హృదయాలకు చలివేంద్రమై వర్షిస్తుంటాడు.జయహో  జగదీశ్వరి.అక్కడచిత్ప్రకాశ ధారలలో చిత్తుగా నేను తడుస్తున్నను.నాతో బాటుగా   అనేకానేక సిద్ధులు-దేవతలు ఉల్లాస భరితులై సతీ సమేతులై ఆ పవిత్రధారలలో పునీతులగుచున్న సమయమున చెంతనే నున్న నాచేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.

SAUNDARYALAHARI-98

 సౌందర్య లహరి-సీస ప్రాకారము

 పరమపావనమైనది  నీపాదరజకణము
 పతిత పాలకమైన పరమాత్మ స్వరూపము

 ఊహాతీత విభవమైనది సీసప్రాకారము
 అతిమనోహము మనసుకు ఆహ్లాదకరము

 సౌరభ సంభరిత  సంతాన వృక్ష వాటికలు
 సిద్ధులు-యోగులు అచట సంతత తపోధనులు

 జ్యేష్ఠ-ఆషాఢముల నాయకుడు  గ్రీష్ముడు
 శుక్రశ్రీ-శుచిశ్రీలతో కొలువుతీరి ఉన్నాడు

 శ్రీమాత  సంకల్పిత  శ్రీకర దర్శనములతో
 సీసప్రాకారపు ప్రవేశము అమ్మ ఆశీస్సులైనవేళ

 నీమ్రోలనే నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా
 మానస విహారి ! ఓ సౌందర్య లహరి.

 సీస ప్రాకారము సప్తయోజన విస్తీర్ణముతో,మథుర రస ఫలములు గల సంతానవాటికతో శోభిల్లుతుంటుంది.గ్రీష్మ నాయకుని భార్యలైన (జ్యేష్ఠ-ఆషాఢ మాసములు) శుక్రశ్రీ-శుచిశ్రీలు సంసార తాప ఉపశమనమునకై  సంసారవాటిక తరుమూలములలో సేదతీరుతుంటారు.అచ్చటి ప్రాణులు చల్లని నీరు త్రాగుతుంటారు.లెక్కించలేనంతగా నున్న అమరులు-సిద్ధులు-యోగినీ యోగులు తల్లిని సేవిస్తుంటారు.గ్రీష్మ తాపమును తగ్గించుకొనుటకై నవ విలాసినులు శరీరమునకు  సుగంధమును పూసుకొని,పరిమళ పుష్పమాలలను అలంకరించుకొని, తాటియాకు విసనకర్రలను వీచుకొనుచు విలాసముగా తిరుగుతుంటారు.తల్లి కనుసన్నలలో ప్రత్యక్షదైవమైన సూర్య భగవానుడు  ప్రచండుడై కిరణములను ప్రసరించు,నిస్తుల వైభవమును విస్తుబోయి చూచుచున్న సమయమున ,చెంతనే నున్న నాచేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.

SAUNDARYALAHARI-97

 సౌందర్య లహరి-రాగి ప్రాకారము

 పరమపావనమైన  నీపాదరజకణము
 పతిత పాలకమైన పరమాత్మ స్వరూపము

  ఏడు యోజనముల చతురస్ర ప్రాకారములతో
  పది యోజనముల పరిమళ కల్పక వనములతో

  బంగారు ఆకులతో-రత్నాల ఫలములతో
  వజ్రాల విత్తులతో  రమణీయ ప్రకృతితో

  మథుర మథువు సేవిస్తూ మదనమోహముతో
  గంధర్వుల తమకపు  గాఢాలింగనలతో

  మందస్మిత వదనలు మథుశ్రీ-మాధవశ్రీ ల గూడి
  చైత్ర-వైశాఖముల వసంతుడు చెలువముతో నుండగా

  సారసదళనేత్రి సంకల్పిత సరసరస మనోజ్ఞమైన
  రాగిప్రాకారములోనికి నే సాగిపోవుచున్న వేళ


 నీ మ్రోలనే  నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా
 మానస విహారి! ఓ సౌందర్య లహరి


 చదరపు ఆకారములో సప్తయోజన విస్తీర్ణ గోడలతో రాగి ప్రాకారము ప్రకాశిస్తుంటుంది.కల్పక వృక్ష వాటికలు బంగారు ఆకులతో,రతనాల పండ్లతో,వజ్రాల గింజలతో అమృత మధువును స్రవిస్తూ,పది యోజనములకు వరకు పరిమళములను వ్యాపింప చేస్తుంటాయి.గాన ప్రియులైన గంధర్వ యువతీ-యువకులు మధువును సేవిస్తూ,మదన పరవశులై ఉంటారు.అందులో పుష్ప బాణుడు పువ్వుల గొడుగు క్రింద,పువ్వుల సింహాసనముపై ,పువ్వుల మాలలను అలంకరించుకొని,తన భార్యలతో పువ్వుల మథువును త్రాగుతూ పూబంతులాడుచున్న సమయమున, వారిచెంతనే నున్న నా చేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.

.

SAUMDARYA LAHARI-96

   సౌందర్య లహరి-కంచు ప్రాకారము

 పరమపావనమైన నీపాదరజ కణము
 పతిత పాలకమైన పరమాత్మ స్వరూపము

 ఇనుప ప్రాకారమును ఇనుమడించు కాంతితో
 సుగంధ పుష్ప తావులు-సుమధుర ఫల తరువులు

 వృక్షములకు జలమునీయ అసంఖ్యాక కూపములు
 పక్షుల కూజిత రవములు ఎన్నో శుభలక్షణములు

 హంసలు-నెమళ్ళు,సీతాకోక చిలుకలు
 ప్రశాంత వాతావరణపు సొగసు పులకరింతలు

  హరిణీ సమూహముల బిత్తరిగంతులతో,హరిణేక్షణ
 కంచు ప్రాకారము అచ్చెరువులో ముంచెత్తుచున్న వేళ

 నీ మ్రోలనే నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా
 మానస విహారి! ఓ సౌందర్య లహరి.

         అతి ఎత్తైన కంచులోహ ప్రాకారములు అమ్మ అపారకృపావీక్షణమునకు నిలువెత్తు నిదర్శనములు.పనస-శింశుప-దేవదారు- లవంగ-పాటల-దాడిమి-చందన మొదలైన అచ్చమైన పచ్చదనపు వృక్షాల( అసలు ఎండుటాకు కానరాదు) హరిత ప్రకాశము జగన్మాత స్థితికారకత్వము ,వాటి సుమనోహర పరిమళము వ్యాపించిన ఆశ్రిత వాత్సల్యమేమో .పరాత్పరికి ప్రణామములు చేస్తున్నవా అన్నట్లు చిలుకల-గోరువంకల మైత్రి,పావురముల ప్రశాంతత-రాజ హంసల రమణీయత పరుగుతీస్తున్న కాలమును సూచిస్తూ పరుగులు తీస్తున్న లేళ్ళు కన్నులపండుగ చేస్తుంటే,కోయిలలు-గండు తుమ్మెదలు తల్లిని కీర్తిస్తున్నట్లు కుహుకుహు రాగములతో-ఝంకారములతో స్వరములను మీటుచున్న సమయమున చెంతనే నున్న నా చేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.

   .

   .

   .

SAUNDARYALAHARI-95

సౌందర్య లహరి-ఇనుప ప్రాకారము

   పరమ పావనమైన  నీ  పాదరజకణము

   పతిత పాలకమైన పరమాత్మ స్వరూపము

   ఏడు యోజనముల  విస్తీర్ణము నానా శస్త్ర రక్షకులతో

   చెవులుచిల్లులు పడేటంత గుఱ్ఱపు సకిలింతలతో

   సుధాసాగర మధ్యమున  నవనవోన్మేషముగా

   సర్వేశ్వరి  సంకల్పిత సర్వలోక ద్వారములలో

   లెక్కించలేనంతగ క్రిక్కిరిసిన భక్తులను

   అడ్డగించుచున్న ద్వారపాలకులను దాటుతు

   ఏ నోము ఫలితమో ఇది ఏపూర్వ పుణ్యమో

   అయోమయ ప్రాకారములోనికి అడుగులు తడబడుచున్న వేళ

  నీ మ్రోలనే నున్న  నాకేలు విడనాడకమ్మా,నా

  నా మానస విహరి ఓ సౌందర్య లహరి.

 మణిద్వీపమునకు నాలుగు వైపుల అమృత సాగరముంటుంది.సాగరతీరములో దక్షిణావర్త శంఖములు-రతనాల ఇసుక ప్రదేశములు-రత్మ వృక్ష వాటికలతో,అమ్మ సందర్శనమునకై చిన్న పడవలతో వచ్చుచున్న భక్తులతో కళకళలాడుతుంటుంది.అంతేకాదు మొదటి ప్రాకారమైన ఇనుప ప్రాకారము నాలుగు ద్వారములలో కిక్కిరిసిన దేవ,యక్ష,కిన్నెర,కింపురుషాదులతో,నిలిపిన వారి ఆయుధములనుండి వచ్చు రణగొణ ధ్వనులతో,చెవులను చిల్లుపరచునా అనేటంత.గుర్రపు సకిలింతలతో,ఇసుకవేస్తే రాలనంతగ,ఇసుమంతయు ఒకరి మాట వినిపించలేనంతగ కోలాహపూరితమై ఉంటుండి.అరి వీర భయకరులైన,ఆయుధధారులైన,తల్లి సేవా దురంధరులైన,అప్రమత్తులైన,అనిర్వచనీయ పుణ్యశాలులైన ద్వారపాలకులు,వారిని నిర్ణీత క్రమపద్ధతితో,ఏడు యోజనముల (16038 కిలోమీటర్ల) విస్తీర్ణముగల ప్రాకారములోనికి అనుమతిస్తున్న సమయములో (నన్నుకూడ) అయోమయ (ఇనుప) ప్రాకారములోనికి ఆనందోద్వేగములతో నా అడుగులు తడబడుచున్న సమయమున,చెంతనే నున్న నాచేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.



  

SAUNDARYA LAHARI-94

 సౌందర్య లహరి-మణిద్వీప   ఉపోద్ఘాతము

  పరమపావనమైన  నీ పాదరజకణము

  పతిత పాలకమైనపరమాత్మ స్వరూపము

  మథుకైటభ విధ్వంసములకు భయపడినవాడు

   తామరతూడు క్రిందకు జారి దాగినాడు (బ్రహ్మ)

  అది తామరసదళనేత్రుని నాభియని గ్రహియించె

  నానా సంశయములను తల్లి తొలగించ దలచె

  దివ్య విమానమును పంపి త్రిమూర్తులను దీవించె

  సప్త  అథోలోకములను-సప్త ఊర్థ్వ లోకములను దాటి

  సాక్షాత్ సర్వేశ్వరి దయతో సాగుచున్న వారికి

  సందర్శనమైనది సర్వలోకము అన్న సత్యము తెలిసిన వేళ

  నీమ్రోలనే నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా

  మానస విహారి ! సౌందర్య లహరి.

   బ్రహ్మాండములకు గొడుగైన మణిద్వీపమునకు వందనం

   మణిద్వీప వాసిని మూల ప్రకృతికి వందనం."

    జగన్మాత నీ లీలలను తెలిసికొనలేని మాయామోహితులైనారు త్రిమూర్తులు.ఇక మేమెంత? తల్లి నిర్హేతుక కృపాకటాక్షమునకు నిజ నిదర్శనము సంకల్పమాత్ర సర్వలోకము మన.మనో-వాక్కాయ-నమస్సులను స్వీకరించి,అనుగ్రహ ఆవిష్కారమే మణిద్వీప సందర్శనము.

  శ్రీ మహావిష్ణువు చెవి గులివి నుండి మధుకైటభులు అను అసురులు జనించి,హరి నాభికమలమున ఉన్న బ్రహ్మపై దండెత్తిరి.అనుకోని ఈ పరిణామమునకు భయపడిన బ్రహ్మ పద్మము తూడులోని కిందకు కిందకు జారి దాగుకొను సమయమున శ్రీ   హరిని దర్శించెనట.కొత్తగా చూసిన హరి నాభి కమలము తన జన్మస్థానము అర్థమైన బ్రహ్మకు అంతా అయోమయముగా తోచెను.అవ్యాజ కరుణాంతర0గ అమ్మ బ్రహ్మ సందేహ నివృత్తి చేయ దలచెను. ఒక దివ్య విమానము బ్రహ్మముందు వచ్చి ఆగెను.అందులోనుండి ఓంకారము వినబడుచున్నది.దైవ నిర్దేశముగా బ్రహ్మ ఆ విమానమును ఎక్కి హరి-హరులతో పాటు అతల-వితల-సుతల-తలాతల-మహాతల-రసాతల-పాతాళ సప్త అథోకములను,భూర్లోకము-భువర్లోకము-సువర్లోకము-మహర్లోకము-జనలోకము,తపోలోకము-సత్యలోకమునకు పైననున్న సర్వలోక చింతామణి గృహమున ప్రవేశించినారన్న సద్విషయము అర్థమైన సమయమున చెంతనే నున్న నాచేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా. అనేక నమస్కారములు. 

SAUNDARYA LAHARI-93

 సౌందర్య లహరి-సరస్వతీదేవి

 పరమపాబనమైన  నీ పాదరజకణము
 పతిత పాలకమైన  పరమాత్మ స్వరూపము

 అమృత- ఆకర్షిణి-ఇంద్రాణి-ఈశాని-ఉషకేశాది
 పదహారు  అక్షరములు విశుద్ధ పద్మ రేకులు

 తక్కిన అక్షరములు వివిధ చక్రములలో రేకులు
 హ్రస్వ-దీర్ఘ-ప్లుతములు,ఉదాత్త-అనుదాత్త స్వరములు

 నాసిక-నిరనునాసిక విధానముతో పద్దెనిమిది భాగములు
 సంగీత  స్వర ప్రస్థానములు,సారస్వత రూపములు

 మాయాసతి కుడిచేయి మారినది  శైవీముఖముగా
 సర్వజ్ఞ పీఠ సరస్వతి సాహిత్యరూపమైన  వేళ

 నీ మ్రోలనే నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా
 మానస విహారి ! ఓ సౌందర్య లహరి.

  " జ్ఞానప్రదా సతీమాతా కాశ్మీరేతు సరస్వతీ
    మహావిద్యా మహామాయా భక్తిముక్తిప్రదాయినీ"

   " కశ్మీరేతు సరస్వతి". క శబ్దము శిరస్సును సూచిస్తుంది.కశ్మీరము జ్ఞానప్రధాన కేంద్రము.ఇక్కడిది సర్వజ్ఞపీఠము. ఏ ప్రదేశమునుండి పండితులు ఇక్కడకు వచ్చి విజయము సాధిస్తారో ఆ వైపు ద్వారము తెరువబడేదట. ఆదిశంకరులు తమ ప్రతిభచే అప్పటివరకు తెరువని దక్షిణ ద్వారమును తెరిచారట.కశ్మీరమును శైవీ ముఖము అనికూడా అందురు.శివ జ్ఞానమును శైవీముఖము అందురు.ఇక్కడ జ్ఞాన విచారణకు ప్రాధాన్యతగలదు.

      " అక్షరాభ్యాసములోనే" యోగశక్తి  నిక్షిప్తము అయివున్నది..వర్ణము అనగా అక్షరము-రంగు అని రెండు అర్థములు కలవు." అమృత,ఆకర్షిణి,ఇంద్రాణి,ఈశాని,ఉషకేశి,ఊర్థ్వ,ఋద్ధిద,ౠకార,ఌకార,ఌఊకార ,ఏకపద,ఐశ్వర్య,అంబిక,అక్షర అను అమ్మ శక్తులు పదహారు రేకుల "విశుద్ధి చక్రము" యై కంఠమునందు,తక్కిన అక్షరములు వివిధచక్రములుగా ,అక్షర లక్షణములుగా భాసించుచున్న సమయమున చెంతనే నున్న నా చేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు
..

SAUNDARYA LAHARI-92

 సౌందర్య లహరి-వైష్ణోదేవి

 పరమపావనమైన  నీ పాదరజకణము
 పతిత పాలకమైన  పరమాత్మ స్వరూపము

 మహాశక్తి వెలిసినది ఊర్థ్వభాగపు శిలగా
 ముగురమ్మలు నెలకొనిరి అథోభాగ శిలగా

 ఏనుగు దంతాకారము  లక్ష్మీ సంకేతము
 త్రిజగములబ్రోచుతల్లి  త్రికూటాచలము

 హంసవిల్లి-బాణగంగ-పాదుకాతీర్థములు-
 ఆదికుమారి-కోల్ కండోలి మా-సేవా పరమార్థములు

 మాయాసతి శిరోభాగము మహిమాన్విత జ్వలనముగా
 వైష్ణవీదేవి  కరుణ మనలను పిలుచుచున్న వేళ

 నీ మ్రోలనే నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా
 మానస విహారి ! ఓ సౌందర్య లహరి.

 " అధాత: సంప్రవక్ష్యామి కుమారీ కవచం శుభం
    త్రైలోక్య మంగళం నామ మహాపాతక నాశనం."

    శ్రీధరుని కరుణించిన కౌమారిదేవి అతనికి దర్శనమిచ్చి,అన్న సంతర్పణమును చేయమని కోరినది.పేదరికముతో స్నేహముచేయు అతడు అమ్మ మాటలకు విస్తుపోయి,తల్లి
ఆనను శిరసావహించి,అన్న సంతర్పణకు ఊరిజనమునందరిని ఆహ్వానించి,ధ్యానమగ్నుడాయెను.అమ్మ ఉంటే అన్నీ ఉన్నట్లేకదా.భావనా మాత్రముచేతనే బహుపదార్థములు ప్రత్యక్షమాయెను.పంక్తి భోజనమును కౌమారి మాతృప్రేమతో మమతలుపంచుచు వడ్డించుచున్న సమయమున,దురహంకారియైన భైరవుడనువాడు అమ్మను మద్య-మాంసములను తినుటకు వడ్డించ మనెను.వీలుకాదనిన అమ్మపై వాడు ఆగ్రహించి,బంధించుటకు ప్రయత్నించిన మార్గమే,ఆట-పాటలతో అలుపన్నది తెలియక భక్తులు చేయు వైష్ణవీదేవి ఆధ్యాత్మిక అద్భుత యాత్ర.

  అమ్మ తొలిమజిలీ హంసవిల్లి గ్రామము.ఇక్కద దేవామాయి మందిరము ఉంది.శ్రీగురుడనే భక్తునికి అమ్మవారు బాలెంతగా దర్శనమిచ్చినదని,కై ఖండోబా మాత అని కూడ కొలుస్తారు.అక్కద అంతర్ధానమయిన తల్లి అనేక మజిలీలు చేస్తున్నప్పుడు అమ్మను అనుసరిస్తున్న నరులకు/వానరులకు దాహమేసి,డస్సిపోయిన తరుణమున అమ్మ  బాణమేసి జలను అందించినదట.దీనిని "బాణగంగ" అంటారు.అమ్మ తన కేశములతో ఈ జలమును పవిత్రము చేసినదని "బాల్ గంగ" అని పిలుస్తారు.ఉత్తరాది వాడుక భాషలో బాల్ అంటే కేశములు/శిరోజములు అని అర్థము.శిరోజానుగ్రమును పొందిన గంగ కనుక శిరోజ తీర్థము అని కూడా అంటారట.    భైరవుడు తనను ఇంకా వెంబడిస్తున్నాదేమో నని అమ్మ ఒకనిముసము వెనుతిరిగి చూసినదట.ఆ సమయములో అమ్మపాదుకలు భక్తులను ఆశీర్వదించుటకు అక్కడే నిలిచిపోయాయట.అందుకే ఆ స్థలము చరణ పాదుకా తీర్థమని కొలుస్తారు.
  కాలస్వరూపమైన కౌమారి తన లీలగ అక్కడ గుహలో తొమ్మిదినెలలు గర్భస్థశిశువు మాదిరి దాగి బయటకు వచ్చినదట.
 లీలారూపిణి కొంతముందుకుసాగి జ్యోతి స్వరూపిణియై, ,అవలీలగ

 భైరవునకు ముక్తిని ప్రసాదించిన తల్లి తన మందిరమునకు నన్ను రప్పించుకొనిన సమయమున చెంతనే నున్న నా చేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.

SAUNDARYA-VISAALAAKSHI

 సౌందర్య లహరి-విశాలాక్షి

 పరమపావనమైన నీపాదరజకణము
 పతిత పాలకమైన పరమాత్మ స్వరూపము

 ఆదిదంపతుల నివాసము ఆనంద కాననము
 సర్వ క్షేత్ర సమగ్రము- సాక్షాత్ మోక్ష ప్రదము

 వారణ-అసి నదుల సంగమ అవిముక్త క్షేత్రము
 అహంకారి వ్యాసునికి అందించినది  బహిష్కరణము

 అర్థనారీశ్వర  ప్రకాశముతో  ఆధ్యాత్మిక మైనది కాశి
 "అహం కాశి గమిష్యామి" అనగానే నిలువెత్తు పుణ్యరాశి

  మాయాసతి మణికర్ణిక పడినచోటు  మహామోక్షపురములో
  సదా షోడశి విశాలాక్షి  నన్ను సంస్కరించుచున్న వేళ

  నీమ్రోలనే  నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా
  మానస విహారి! ఓ సౌందర్య లహరి.

 " కాశంతు పునరాగత్య సంహృష్టం తాండవోన్ముఖం
   విశ్వేశం దేవం ఆలోక్య ప్రీతివిస్తారితే క్షణా
   సానురాగాచసా గౌరీ దద్యాత్ శుభపరంపరాం
   వారణాస్యాం విశాలాక్షీ అన్నపూర్ణ పరాకృతీ
   అన్నం జ్ఞానదదతీ సర్వాన్ రక్షతి నిత్యశః
   త్వత్ ప్రసాదాన్ మహాదేవి అన్నలోపస్తు మాస్తుమే."

   గంగానదితో రెండు చిన్న నదులు "వరుణ", "ఆస్సి" అనే రెండు నదుల సంగమాల మధ్య ఉన్నందున "వారణాసి" అనే పేరు వచ్చిందని ఒక అభిప్రాయం. వారాణసి నగరానికి ఉత్తరాన వరుణ సంగమ స్థానం, దక్షిణాన అస్సి (ఇది చిన్న నది) నది సంగమ స్థానం ఉన్నాయి. మరొక అభిప్రాయం ప్రకారం "వరుణ" నదికే పూర్వకాలం "వారాణసి" అనే పేరు ఉండేది. కనుక నగరానికి కూడా అదే పేరు వచ్చింది. కాని ఈ రెండవ అభిప్రాయం అధికులు విశ్వసించడంలేదు.
"వారాణసి" అనే పేరును పాళీ భాషలో "బారనాసి" అని వ్రాశేవారు. అది తరువాత బవారస్‌గా మారింది.'వారాణసి నగరాన్ని ఇతిహాస పురాణాలలో "అవిముక్తక", "ఆనందకానన", "మహాస్మశాన", "సురధాన", "బ్రహ్మవర్ధ", "సుదర్శన", "రమ్య", "కాశి" అనే వివిధ నామాలతో ప్రస్తావించారు.

   మణికర్ణిక అను పదమునకు కర్ణమునకు (చెవికి) ధరించిన మంగళప్రద ఆభరణము.మాతసతి చెవిపోగు ఇక్కడపడిన ప్రదేశములో ప్రకటింపబడిన తల్లి కనుక "మణికర్ణికా దేవి" అని కూడా తల్లిని కొలుస్తారు.మణికర్ణికా ఘాటు   విష్ణువుచే నిర్మించబడినదిగా ఒక కథ ప్రచారములో ఉంది.విశాలాక్షి తీర్థము భక్తుల పాపప్రక్షాళనము చేస్తోంది.
 అసి వరుణ అనే నదులు గంగలో సంగమిస్తాయి.అసి-వరుణ మధ్యనున్న ప్రదేశమును వారణాసి అంటారు.ఇరుకైన సందుల గుండా విశాలాక్షి అమ్మవారి గుడికి భక్తులు చేరుకుంటారు.గర్భగుడి ముందు భాగములో ఆదిశంకరులు ప్రతిష్టించిన శ్రీచక్రము సువాసిని పూజలను అందుకుంటుంటుంది.సర్వాభరణ,సర్వ పుష్పాలంకృతయై,సర్వాభీష్ట ప్రదాయినిగా సాక్షాత్కరిస్తుంది తల్లి.అమ్మవారి మూర్తి వెనుక మరొక మూర్తి మహిమాన్వితయై మనలను కాపాడుచున్న సమయమున,చెంతనే నున్న నా చేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.

SAUNDARYA LAHARI-90

 సౌందర్య లహరి-మాంగల్య గౌరి

  పరమ పావనమైన నీ పాదరజకణము
  పతిత  పాలకమైన   పరమాత్మ స్వరూపము

  ఆకలి-దప్పిక  తీర్చును  అమ్మవారి  గోపురములు
  పురాణ ప్రవచిత  అమృత శిలా రూపములు

  సుదర్శన చక్ర పునీతములు- గయుని  అవయములు
  యాగ వాటికలు తారుమారైనవి అవి గయా వాటికలు

  శ్రాద్ధ కర్మలకు ప్రసిద్ధము ఇచట సంతృప్తులు పెద్దలు
  స్థితికార్య నిర్వాహకురాలికి పూజలు వైభవోపేతములు


  మాయా సతి స్తనములు పడిన  పాలనా పీఠములో
  దయయే ధర్మమైనగౌరి  తనకరమందించుచుండగా

  నీ మ్రోలనే  నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా
  మానస విహారి! ఓ సౌందర్య లహరి.

 " గదాధర సహోదరి గయా గౌరీ నమోస్తుతే
   పితౄణాంచ సకర్తౄణాం దేవి సద్గుణదాయిని
   త్రిశక్తిరూపిణీ మాతా సచ్చిదానందరూపిణి
   మహ్యం భవతు సుప్రీతా  గయా  మాంగళ్య గౌరికా"


      " గయ" అను శబ్దమునకు అనేక మూలములు కలది అను అర్థము కలదు.విష్ణువుచే ఖండించబడిన గయుని శరీరపు ముక్కలు అనేకములు ఈ పవిత్ర క్షేత్రమున అనేక అచలములై(కొండలై) అచంచల భక్తితో అమ్మను ఆరాధించుచున్నవి.
  గయ అను పదమునకు పునీతముగావింపబడిన ప్రదేశము అని మరొక అర్థము కలదు.సుదర్శన చక్ర స్పర్శచే పునీతము గావింపబడిన అసురుని శరీరభాగములకు గయ అను నామము సార్థకమగును.

  ఇక కుడి ఎడమైతే పొరపాటులేదోయ్ అన్నారు పెద్దలు.వర్ణవ్యత్యయమును పరిశీలిస్తే గయ అను పదము  యాగ గా అన్వయించుకుంటే బ్రహ్మర్షుల యజ్ఞవాటిక (యజ్ఞము జరిగిన దేహము) గాను ప్రకాశిస్తున్నదిమంగళగౌరీదేవి అనుగ్రహించిన అనేకానేక కథలు ప్రచారములో కలవు.శ్రావణ మాసములో,ఆశ్వయుజ ,కార్తీక మాసములలోనవరాత్రులందును అమ్మవారి పూజలు వైభవోపేతముగా జరుగును.ప్రతి మంగళవారము.శుక్రవారము ప్రత్యేక పూజలు జరుగును.వక్షద్వయ ప్రతీకలుగా రెండు గోపురములు ఆకలిదప్పికలను తీర్చుచుండును. శాక్తేయులకు-బౌద్ధులకు గయాక్షత్రము కొంగు బంగారము.శ్రాద్ధకర్మ ఫలితమును పితృదేవతలకు అందించు అద్భుతము.. శ్రీకృష్ణుడు ధర్మరాజుతో త్రిపురాసుర సంహారసమయమున శివుడు ఈ తల్లిని పూజించెనని చెప్పెను.
  అంగారకుడు మంగళగౌరిని పూజించి కుజగ్రహ అధిపతియైనాడని మంగళుడు అను పేరును పొందెనని చెబుతారు.
   ఇంకా ఎందరో కథకాటుకను ధరించి కనులకున్న అహంకారపొరలను తొలగించుకొనుచున్న సమయమున చెంతనే నున్న నా చేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.

SAUNDARYALAHARI-89

 సౌందర్య లహరి-విరజాదేవి

 పరమపావనమైన  నీ పాదరజకణము
 పతిత పాలకమైన  పరమాత్మ స్వరూపము

 రంబుడు-కరంబుడు కశ్యప-దనదేవి కుమారులు
 కఠిన తపము చేసిరి శివుని, కోరి సంతానము అతిబలులు

 పంచాగ్నుల మధ్యమున -జలదిగ్బంధనమున వారి తపము
 మహేంద్రుని చేతిలో  కరంబుని కథ సమాప్తము

 అగ్నివరము పొందినాడు అచంచల తపమున రంబుడు
 హద్దుమీరి అమ్మ చేత  అంతమొందినాడు వాని సుతుడు

 మాయా సతి నాభిభాగము పడినది జాజ్ పురములోన
 గిరిజాసతి  చల్లదనము  నన్ను  చూచుచున్న  వేళ

 నీ మ్రోలనే నున్న  నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా
 మానస విహారి !  ఓ సౌందర్య లహరి.

 " ఓఢ్యాణే గిరిజాదేవి పితృర్చన ఫలప్రదా
   బిరజ పరా పర్యాయస్థిత వైతరిణితటే
  త్రిశక్తీనాం స్వరూపాచ లోకత్రాణ పరాయణా
   నిత్యం భవతు సాదేవి వరదా కులవర్ధని."

 .విరజ అనగా శుభ్రపరచు అను అర్థమును అన్వయించుకుంటే మన పాపములను శుభ్రపరచుచు మనలను పునీతులను చేయు తల్లికనుక విరజాదేవి అని పూజిస్తారు.ఆర్యా స్తోత్ర ప్రకారము ఉత్కళరాజ్యస్థులు విరజా దేవిని తమ కులదేవత గా ఆరాధించెడివారు.

   తల్లి మహాలక్ష్మి-మహాశక్తి-మహా సరస్వతిగా పరిపాలిస్తుంటుంది.అమ్మ నాభి ప్రదేశము పడిన ప్రదేశము అని కొందరు భావిస్తే,గయాసురుని నాభి పడిన ప్రదేశమని మరికొందరు ఇక్కడ బావిదగ్గర పితృకార్యములను నిర్వహిస్తుంటారు దాని వలన ఇక్కడ ప్రవహిస్తున్న వైతరిణి నది వారిని యమలోకబాధలనుండి విముక్తిని ప్రసాదించి,తరింపచేస్తుందని నమ్ముతారు.

  విరజాదేవి కిరీటము చంద్రరేఖ,గణేశుడు,లింగముతో ప్రకాశిస్తూ ఉంటుంది.అమ్మ ఒకచేతిని మహిషుని హృదయములో గండ్రగొడ్డలిని గుచ్చుతూ,మరొక చేతితో వాని తోకను పట్టుకుని దర్శనమిస్తుంటుంది.విరజాదేవితో పాటు భగళాముఖి అమ్మవారు కూడా ఇక్కడ నెలవైయున్నారు.గిరిజాదేవి లీలలను వివరిస్తు,సప్తమాత్రికలను సందర్శింప చేస్తూ ఇక్కడ అద్భుతమైన మ్యూజియము కలదు.

 కరంబుడు జలదిగ్బంధనములో కఠోర తపమాచరించు చుండగా,దాని వలన కలుగు దుష్పరిణామ నివారణకై,ఇంద్రుడు మొసలిరూపమున దాగి,వానిని సంహరించెను.రంబసుతుని మహిషాసురుని తల్లి త్రిశక్త్యాత్మకమై మర్దించినది.అమ్మ వారికి శారదీయ దుర్గాపూజ మహాలయ కృష్ణపక్షమునుండి ప్రారంభమై ఆశ్వయుజ శుక్లనవమి వరకు అత్యంత వైభవముగా జరుగును.శుక్ల అష్టమినుండి శుక్ల నవమి మధ్య సమయములో (జంతు) బలిదానములుబలిదానములు జరుగుచుండును.పూరి జగన్నాధ యాత్ర వంటి వైభవోపేతమైన శోభారథయాత్రతో మనలను పులకింపచేయుచున్న సమయమున చెంతనే నున్న నా చేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.

SAUNDARYA LAHARI-88

  సౌందర్య లహరి-మాధవేశ్వరి

 పరమ పావనమైన  నీ పాదరజకణము
 పతిత పాలకమైన పరమాత్మ స్వరూపము

 గంగ-యమున-సరస్వతి  త్రివేణి సంగమము
 ఇడ-పింగళ-సుషుమ్న ల నాడీ సంకేతము

 అమృతబిందువులు పడిన అమృత తీర్థరాజము
 అలోపిగ-అరూపిగ అమ్మ ఇచట ఆరాధ్యము

 మాయాసతి చేతివేళ్ళు పడిన చివరి ప్రదేశము
 కొయ్య స్తంభమున తల్లి కొలిచిన కొంగు బంగారము

 ప్రకృష్ట యాగ వాటికయైన పవిత్ర ప్రయాగలో
 మాణిక్యేశ్వరుని దేవి మాధవేశ్వరి బ్రోచుచున్నవేళ

 నీ మ్రోలనే నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా
 మానసవిహారి ! ఓ సౌందర్య లహరి .


   " త్రివేణి సంగమోద్భూత త్రిశక్తీనాం  సమాహృతి
    ప్రజాపతి కృతాశేష యుగమారాభివందితా
    బృహస్పతి కరాంతస్థ పీయూష పరిసేవితా
    ప్రయాగే  మాధవీదేవి సదాపాయాత్ శుభాకృతీ"

  అమ్మతత్త్వము సాకారము-నిరాకారము,సద్గుణము-నిర్గుణము.నిరంజనము-నిత్యము.తన లీలా విశేషముగా అమ్మ సాక్షాత్కరించి వెంటనే అంతర్ధానమయినదట.ఒక కొయ్య  స్థంభములో మాత తన శక్తిని నిక్షిప్తపరచినదని భావిస్తారు.కొందరు విశాలమైన అరుగు ప్రదేశమును అమ్మగా తలుస్తారు.యద్భావం తద్భవతి.

  అమ్మవారిని అరూపిగాను,చెక్క ఊయలపై చిద్విలాసముగా ఊగుచున్న ఉమాదేవిగాను కొలుస్తారు.అమ్మను దీపాలను వెలిగించి,పుష్పాలతో వాటిని అలంకరించి ఆరాధిస్తారు.అమ్మవారిని నూతన వధువుగా అన్వయించుకుంటూ,ఒకసారి నూతన వధువుగా పల్లకిలో తల్లివెళ్ళుచున్న సమయములో కొందరు దొంగలు బోయీలను,బంధుమిత్రులను హింసించి,వధువును బంధించ ప్రయత్నించగా అమ్మ పల్లకినుండి దూకి అంతర్ధానమయినదని,పల్లకిని కూడ అమ్మ ప్రతిరూపముగా భావించి,నూతన వధూవరులు అమ్మను దర్శించి,ఆశీర్వచనములు పొందుతారు.అమ్మను అలోపి అనగా ఎటువంటి లోపములులేని మూర్తిగా భావించి,కొలుస్తారు.
  "మననాత్- ధ్యాయాత్ లభ్యతే ఇతి మాధవేశ్వరి" చెంతనున్న సమయమున, నా చేతినివిడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక  నమస్కారములు.

SAUNDARYA-LAHARI-87

 సౌందర్య లహరి-కామాఖ్యాదేవి

 పరమపావనమైన  నీ పాదరజకణము

 పతిత పాలకమైన పరమాత్మ స్వరూపము

 బ్రహ్మపుత్ర నది ఒడ్డున బ్రహ్మాడనాయకి

 భూగర్భ జలములోని సహజ నీటిబుగ్గ రూపు

 దశమహా విద్యలు-మహా భైరవశక్తులు కొలుచుచుండు

 కొలిచిన దేవతలకు వరముగ ఖేచరత్వమిచ్చుచుండు

 దక్షిణ-వామాచారములతో పూజించు గారోలు

 రజస్వల అగు తల్లికి అంబువాషి ఉత్సవాలు

 మాయాసతి యోని పడిన నారాయణ నీలాచలమున 

 కామాఖ్యా దేవి మన కామితార్థములిచ్చుచున్నవేళ

 నీ మ్రోలనే నున్న నా  కేలు విడనాడకమ్మా,నా

 మానస విహారి ! ఓ సౌందర్య లహరి.

    " కామాఖ్యే కామదే దేవి నీలాచల నివాసిని

    కామస్య సర్వదే మాత మాతృసప్తక సేవితే

    జామదగ్నస్య రామస్య మాతృహత్యా విమోచని

    పంచ శంకర సంస్థాన భక్తపాలన తత్పరా

    కళ్యాణదాయిని మాతా విప్రదర్శన నర్తనా

    హరిక్షేత్రే కామరూపే ప్రసన్నా  భవసర్వదా."

   యోని అను పదమునకు కారణము అని అర్థము.తరువాతి కాలములో జననాంగముగా ప్రచారములోనికి వచ్చినది.సృష్టి-స్థితి కార్యములకు కారణమైన మాయాసతి యోని భాగము పడిన ప్రదేశము మహాకాళి మహాలక్ష్మి మహాగౌరి త్రిశక్త్యాత్మకమై కామాక్ష్యాదేవిగా నీలాచల పర్వతమందు ప్రకటితమై మనలను పరిపాలిస్తున్నది.ఒకానకొప్పుడు తల్లి, స్వామితో ఆనందవిహారమును చేయగోరిన స్థలమని,అందువలన సత్సంకల్పములు నెరవేరతాయని విశ్వసిస్తారు.బ్రహ్మపుత్రా నదిఒడ్డున కల ఈ ప్రదేశములలో ఋషులు,సత్పురుషులు అచలములై అచంచల భక్తితో అమ్మను ఆరాధించి పునర్జన్మ రాహిత్యమును పొందిరి.అమ్మ నిర్మాల్యము సహితము సర్వదుఖః హరము 

   దేవి భాగవత ప్రకారము గుహరూపముననున్న దేవాలయ సొరంగము ఒక పవిత్రస్థలమునకు దారితీస్తుంది.అక్కడ ఏ విధమైన రూపము మనకు (చర్మ చక్షువులకు) గోచరించదు.కాని భూగర్భములోని సహజమైన నీటిబుగ్గలోని నీరు యోని ఆకారముగల గండశిల పగులులోంచి ప్రవహిస్తూ ఉంటుంది.ఆదిశక్తి కాళియే కాళివిద్యగా,కామాఖ్యా దేవతగా మనలను అనుగ్రహిస్తున్నది యోనిరూప విరాజితయై.ఊర్వశి గుండములో పుణ్యస్నానమాచరించిన తరువాత అమ్మవారి దర్శనము చేసుకొందురు".కమనీయాత్వాత్ కామః "రమణీయత్వము నిర్వచించుట అసాధ్యము.

     "ఆత్మవిద్యా మహ విద్యా శ్రీవిద్యా కామసేవితా"

   అంబువాషీ అను నది అమ్మవారి ప్రత్యేక మహిమకు నిదర్శనము.జగన్మాత రజస్వల అని కూడా వ్యవహరిస్తారు.ప్రతి ఆషాఢ మాస సుక్ల పక్షములోని అరుద్రా నక్షత్ర/మృగశిరా నక్ష్త్ర సంధి కాలములో అమ్మవారి రజస్వల ఉత్సవమును మూడురోజుల పాటు పాటిస్తారు.ఆ సమయములో భూమిపూజలు,వాస్తు పూజలు ,భూసంబంధిత పనులు నిలిపివేస్తారు.అమ్మవారి వస్త్రములు,అమ్మవారి జలములు ఎరుపు వర్ణముతో ప్రకాశిస్తుంటాయి.

  ఇక్కడి పూజారులను గారోలు అంటారు.వారు వామాచార-దక్షిణాచార (కుడి-ఎడమ) పద్ధతులలో పూజలను నిర్వహిస్తారు.

  అమ్మవారికి మానసపూజ అను మరొక వార్షికోత్సవ పూజను భక్తితో చేస్తారు. శరన్నవరాత్రులలో అత్యంత వైభవముగా తెప్పోత్సవము జరుగుతుంది.

   " కామాఖ్యాం పరమం తీర్థం  కామాఖ్యాం పరమం తపః

     కామాఖ్యాం పరమం ధర్మం  కామాఖ్యాం పరమం గతిం

     కామాఖ్యాం పరమం విత్తం కామాక్యాం పరమం పదం."  అని

   మహేశునిచే స్వయముగా పలుకబడిన కామాఖ్యాదేవి మన కామితములను అనుగ్రహించుచున్న సమయమున చెంతనే నున్న నా చేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.

     .

SAUNDARYA LAHARI=86

  సౌందర్య లహరి-భ్రమరాంబ

 పరమ పావనమైన  నీ పాదరజకణము

 పతిత పాలకమైన పరమాత్మ స్వరూపము

 సుఖ బీజము శ కారము-అగ్ని బీజము ర కారము

 ఛిఛ్ఛక్తి స్వరూపమే  చిదానంద శ్రీకారము

 పాల ధార-పంచ ధార స్వామి లీలా విశేషములు

 చల్లనైన  సాంబయ్యది  తెల్ల మద్ది వృక్షరూపము

 అరుణాసుర  సంహారమునకు సరియైన తరుణమని

 బ్రహ్మ వరము గౌరవించి షట్పదమైనది తల్లి

 మాయా సతి మెడ భాగము మహిమాన్విత మూర్తిగా,

 శ్రీ శైల శిఖరం దృష్ట్వా  పునర్జన్మ న లభ్యతే" అను వేళ

 నీ మ్రోలనే నున్న నాకేలు విడనాడకమ్మా,నా

 మానస విహారి ! ఓ సౌందర్య లహరి. 

 " శివ పార్శ్వావస్థిత మాతే శ్రీశైలే శుభపీఠికే

  భ్రమరాంబిక మహాదేవి కరుణారస వీక్షణ"

  శ్రీశైలమునకు సిరిగిరి,శ్రీగిరి,శ్రీ పర్వతము మొదలైన నామాంతరములున్నవి.శ్రీ అనగా సంపద. శైలము అనగా పర్వతము."శ్రీశైలము" అనగా సంపద్వంతమైన పర్వతము.దీనికి శ్రీ కైలాసము అనుపేరు కూడా వ్యవహారములో కలదు.మహేశ్వరులు శ్రీ కైలాసమునందున్నారని 13 వ

శతాబ్దపు శాసనము తెలియచేయుచున్నది అమ్మవారి గర్భగుహ లోపల అగస్త్యముని భార్య లోపాముద్రా దేవి,ముందు భాగమున శ్రీచక్రము ప్రతిష్టింపబడినవి.

దేవాలయ గర్భాలయ వెనుకభాగమున నిలబడి గోడకు చెవి ఆనించి వింటే ఝుమ్మనే భ్రమరనాదము వినిపిస్తుంది.ఇందులకు ఒక కథ ఉందని భావిస్తారు

 అరుణుడు అను అసురుడు శ్రీపర్వతము మీద అచంచల

భక్తి విశ్వాసములతో బ్రహ్మగురించి కఠోర తపమాచరించెను.ప్రసన్నుడైన బ్రహ్మ ప్రత్యక్షమై

అరుణుని ఏదైనా వరమును కోరుకొమ్మనెను.దురాలోచిత వరములు దు:ఖ హేతువులు.సంతసించిన అరుణుడు బాగా ఆలోచించి తనకు రెండుకాళ్ళ ప్రాణి వలన కాని,నాలుగు కాళ్ళ ప్రాణి వలనగాని మరణము సంభవింపరాదు.ఆ వరమును అనుగ్రహింపమనెను."తధాస్తు" అని బ్రహ్మ అనగానే వరగర్వితుడైన అరుణుడు తనకు మరణభయము లేదని,దేవతలపై దండెత్తి వారిని స్వర్గమునుంచి తరిమివేసెను.అసహాయులైన దేవతలు ఆదిశక్తిని శరణు వేడగా,అమ్మ బ్రహ్మ వరమును గౌరవిస్తూనే తాను ఆరు కాళ్ళు గల షట్పదముగా మారి,తననుండి లెక్కలేనన్ని తుమ్మెదలను 

సృష్టించి అరుణాసురుని అంతమొందించి,దేవతలను అనుగ్రహించెను షట్పదమునకు మరొక పేరు భ్రమరము.మకరందమునకై ఝుంకారము చేయుచు భ్రమణము చేయునది (తిరుగునది) కనుక దానికి ఆ పేరు వచ్చెను.శ్రీశైలమున తుమ్మెదల రూపమును ధర్మరక్షణకై ధరించిన తల్లి కనుక భ్రమరాంబ నామముతో కొలువబడుచున్నది..

 ఇక్కడ ఆదిదంపతుల పేర్ల విషయములోను కించిత్ చమత్కారము తొంగిచూస్తున్నది.సామాన్యముగా స్త్రీమూర్తులను పూలతోను పురుషులను తుమ్మెదలతోను పోల్చుట కవుల సంప్రదాయము.కాని ఇక్కడ స్వామి మల్లిక-అర్జునుడు.తల్లి భ్రమర-అంబ.శివతత్త్వామృతమను మధువును గ్రోలుటకు అమ్మ శివనామమను ఝుంకారమును చేయు మధుపముగా మారి,స్వామి చుట్టు నిరంతరము పరిభ్రమిస్తున్న సమయమున చెంతనే నున్న నాచేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.

SAUNDARYALAHARI-85

సౌందర్య లహరి-మణిక్యాంబ-81

పరమపావనమైన నీపాదరజ కణము
పతిత పాలకమైన పరమాత్మ స్వరూపము

తుండి-నాట్య గణపతులు ఉండగ ద్వారములముందు
యోగినిగా అమ్మవారు-భోగముతో శంకరులు

దక్షుని నిరీశ్వర యాగమును కటాక్షమున సంస్కరించి
పంచభూత సమతౌల్యమైన పంచారామము చేసిరి

భీమేశ్వరునికి నిత్య సూర్యకిరణాభిషేకములు
చల్లబరచగ సాగును గోదావరి ఏడుపాయలుగ

మాయాసతి ఎడమబుగ్గ మహిమాన్విత దక్ష వాటికగా
మాణిక్యాంబ మాతృత్వముతో మనలను బ్రోచువేళ

నీ మ్రోలనే నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా
మానస విహారి ఓ సౌందర్య లహరి.

" ద్రక్షావతి స్థితశక్తి విఖ్యాత మాణిక్యాంబికా
వరదా శుభదా దేవి భక్త మోక్ష ప్రదాయిని."

పంచభూతములు సమతౌల్యమును పాటించు పవిత్ర ప్రదేశము " ఆరామము." అమరా రామము,ఖీరా రామము,సోమారామము,భీమారామము,దక్షారామము పంచారామములు..ఆరామము అనగా అతిమనోహరము అను అర్థము కూడాకలదు పార్వతీ పరమేశ్వరులు కైలాసము నుండి,కాశికి ,కాశి నుండి దక్షారామమునకు విచ్చేశారని స్థలపురాణము చెప్పుచున్నది.దక్షుడు నిరీశ్వర యాగము చేసిన ప్రదేశము తిరిగి భీమేశ్వరునిచే సంస్కరించబడినది కనుక దక్షారామము అని పేరు వచ్చినదని చెబుతారు.దక్షప్రజాపతి పుత్రిక దాక్షాయణి పేరుతో దాక్షాయిణి పురమని కూడా పిలుస్తారు.కాలక్రమేణ ఆరామము ఉద్యానవనముగా వ్యవహరింపబడుచున్న దక్షపీఠిక త్రిలింగ క్షేత్రములలోను ఒకటి.

అతి పొడవైన భీమేశ్వరస్వామి లింగము రెండు భాగములుగా ద్యోతకమగుతు,రెండస్థుల దేవాలయములో దేదీప్యమానముగా దీవెనలను ఇస్తుందట.తుండి గణపతి-నాట్య గణపతి ద్వారపాలకులుగా స్వాగతించు ఈ దేవాలయము వేంగీ రాజైన భీమునిచే పునర్నిర్మింపబడినదని అంటారు. సూర్యభగవానుడు నిత్యము అతిపొడవైన భీమేశ్వర స్పటిక లింగమును అభిషేకించెడివాడని,అభిషేకము తరువాత
సప్తర్షులు సైతము ఆ వేడిని భరించలేక,సమీపించలేక పోయెడివారని,పరమేశుడు వారిని అనుగ్రహించి,గోదావరినదీ ఏడుపాయల జలముతో చల్లబరచుకొనుచు వచ్చి తమను సేవించుకొనమని సెలవిచ్చాడట.అందు వలన ఏడుపాయలుగా చీలిన గోదావరి సప్తగోదావరిగా ప్రసిద్ధికెక్కినది.అందులో భరధ్వాజ,జమదగ్ని,విశ్వామిత్ర ఋషుల తపోశక్తులు అంతర్లీనముగా ప్రవహిస్తూ పవిత్రమగుతాయట.,ఆర్తత్రాణ పరాయిణిగా మాణిక్యాంబ మనలను అనుగ్రహించుచున్న సమయమున చెంతనే నున్న నాచేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.

SAUNDARYA LAHARI-84

 సౌందర్య లహరి-పురుహూతికాదేవి

 పరమ పావనమైన నీపాద రజకణము

 పతిత పాలకమైన పరమాత్మ స్వరూపము

 వృతాసురుని వధించిన పాతక పరిహారమునకు

 పురుహూతుడు చేసెను కఠినమైన తపస్సు

 ప్రసన్నమైనది తల్లి-పురుహూతికగ మారినది

 పవిత్రుడైనాడు గయుడు విష్ణువర ప్రభావమున

 హవిస్సులను ఆపినాడు-విచక్షణను వీడినాడు

 గయుని యజ్ఞవేదికగా కోరిరి శివకేశవులు

 మాయాసతి పీఠము మహిమాన్వితమైనది పిఠాపురము

 పాదగయలో నా పాదము పావనమగుచున్నవేళ

 నీ మ్రోలనే నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా

 మానస విహారి! ఓ సౌందర్య లహరి.

    "పురుహూత సతి మాత పీఠికాపురు సంస్థిత

     పుత్రవాత్సల్యతా దేవి భక్తానుగ్రకారిణి"

    రాక్షసరాజైన గయుడు విష్ణుభక్తుడు.ఘోరతపముచేసి విష్ణువుని ప్రసన్నముచేసుకొనెను.తన శరీరము ఆపాదమస్తకము సకల తీర్థక్షేత్రములకన్న అతి పవిత్రము కావించమని వరమును ప్రసాదించమని కోరి,అతి పవిత్రుడయ్యెను.ఆ వర ప్రభావముచే పంచమహా పాతకములు గయుని శరీరస్పర్శచే పటాపంచలయేవి.సకలచరాచరములు గయశరీర స్పర్శచే ముక్తిని పొందెడివి.పుణ్యఫలముగా  గయాసురుడు ఇంద్రత్వమును పొందెను.'కాలగతితో నడిచే బుద్ధి"పెడతోవ పట్టింది.అందుకే "బుద్ధి కర్మానుసారిణీ అని అంటారేమో.గయుడు దేవతలకు ఆహారముకావలిసిన యజ్ఞ హవిస్సును వారికి అందనీయకుండా తానే స్వీకరించ సాగెను.దేవతలు నిస్తేజులు కాసాగిరి.త్రిమూర్తులు ఋషివేషధారులై గయుని సమీపించి ,గయుని ప్రసన్నుని చేసికొని,అతని సంతోషమునకై ఒక వరమును కోరిరి.తాము ఒక బృహత్తర యజ్ఞమును సంకల్పించినామని,పవిత్ర శరీరము,మనము కలవారే యజ్ఞవాటిక కాగలరని,

  దృఢదీక్ష గలవారే యజ్ఞము పూర్తియగు వరకు నిశ్చలముగా ఉండగలరని గయుడు అందులకు తగినవాడని తలుచుచున్నామనిరి.గయుడు ఆ దీక్షకు సంతసముగా అంగీకరించెను.వారు పూర్తియైనదని  చెప్పకముందు గయుడు కదిలినచే అతని శరీరము వివిధ ఖండములగునని హెచ్చరించిరి.షరతును గయుడు అంగీకరించగా యజ్ఞమును ప్రారంభించిరి.యజ్ఞ సమయమున గయుని శరీరము కదలసాగెను.అప్పుడు బ్రహ్మ వివిధ శిలలను అడ్డుపెట్టగా గయుడు వానిని తోసివేసిన,  అవి రామ పర్వతము-ప్రేత పర్వతముగా భూమిపై నిలిచాయని అంటారు.అప్పుడు బ్రహ్మగారు మరీచి మహాముని శాపము వలన మహాపతివ్రత దేవవ్రత శిలను గయుని తలపై పెట్టెను.పాతివ్రత్యమును గౌరవించు గయుడు కదలలేదు.  

విష్ణువు ఇచ్చిన వరమును గయుడు పొందవలసిన సమయమాసన్నమగుటచే, పరమేశుడు వ్రతసమాప్తికి ముందగనే కోడిరూపమును దాల్చి కొక్కొరొకో అని కూయసాగెను.యజ్ఞము పూర్తి అయినదనుకున్న గయుడు కదలగానే నియమ ప్రకారము అతనితల వివిధ

  ఖండములై పాదములు మాత్రము ఆ ప్రదేశములో ప్రకాశించుచుండెనట.కోడిని కుక్కుటము అనికూడా అంటారు.భక్తులపై మిక్కుటముగా కరుణగల స్వామి

  కుక్కుటేశ్వరుడై కొలువబడుచున్నాడు.

    పూర్వము అమ్మవారిని లక్ష్మీరూపముగాను,అంబారూపముగాను భావించు రెండు వర్గములవారు  "పద్మధారియైన పురుహూత లక్ష్మిని సమయాచార ప్రకారము,పురుహూతాంబిక అని వామాచార ప్రకారము ఆరాధించేవారట.అమ్మ వారి పూజలను ఆనందముగా స్వీకరించుతు,ఇంద్రుని నామమును తాను ధరించి అనుగ్రహించిన,పురుహూతికాదేవి నా కలవరమును తొలగించుచున్న సమయమున చెంతనే నున్న,నా చేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు. 

SAUNDARYA LAHARI-KALI-83

  సౌందర్య లహరి-మహాకాళి

  పరమ పావనమైన  నీ పాదరజకణము

  పతిత పాలకమైన  పరమాత్మ స్వరూపము

  క్షిప్ర నదీతీరమున నెలకొనె- క్షిప్ర దయా స్వభావము

  కాలాతీతురాలు  కాళి- ప్రళయ రౌద్ర స్వరూపము

  సాందీపని-విక్రముడు-కాళిదాసాదులను బ్రోచిన

  సకల విద్యాప్రదానము హరసిద్ధిమాతా క్షేత్రము

  మన తమస్సు తాకెనమ్మ తల్లికి నల్లని రూపిక

  క్రిందకు సాగిన నాలుక తల్లి నిత్యత్వపు ప్రతీక

  మాయాసతి పైపలువరుస  మహాకాల మూర్తిగా

  తేజోమయమై నా కుజదోషమును తొలగించు వేళ

  నీమ్రోలనే నున్న నా కేలు విడనాడకమ్మా,నా

  మానస విహారి  ! ఓ సౌందర్య లహరి.

  "ఉజ్జయిన్యాం  మహాకాళి మహా కాళేశ్వరేశ్వరి

   క్షిప్రతిరస్థిత మాతా వాంచితార్థ ప్రదాయిని"

  కాలము అనగా తరిగిపోవునది.మింగివేయునది."కలయతీతి కాళి" కాలములోనున్న అఖండశక్తియే కాళిక.కలయతి నియతి కాళి అని కూడా అంటారు.కాలగతిని నడిపించునది.అయ్యవారు మహాకాళుడు.అమ్మవారు మహా కాళీ.లింగభేదమును పరిగణనలోనికి తీసుకోకుంటే కాలము/సమయమే కాళి.వస్తువుల పరిణామమును తెలియచేయునది కాలము కనుక "కాలో జగద్రక్షక"  అని అంటారు."కాల కాష్టేన రూపేణా' అనికూడా కాలికాదేవిని కొలుస్తారు.కాలాతీతురాలైన తల్లికి కాల నిర్దేశములేదు కనుక నాలుకను తెరచి దర్శనమిస్తుంది,అమ్మ నిత్యత్వమునకు ప్రతీకగా నాలుకను కిందకు సాచిఉంటుంది.అమ్మలీలను అర్థముచేసికొనుట దుర్లభము.అంతులేని అమ్మమహిమలను తెలుసుకోలేనితనము అమ్మ శరీరమును నల్లతనముగా (తమస్సుగా)  అల్లుకున్నదేమో.."కళా కాష్టాది రూపేన పరిణామప్రదాయిని" కాళీ. 

 చంద్రసేనుడను భక్తుని రక్షించుటకు శివుడు ఇక్కడ వెలిశాడని అంటూంటారు.విక్రమాదిత్యుడు,సాందీపని,మహాకవి కాళిదాసు తరించిన ప్రదేశము కనుక ,సాధనతో ఎందరో మహానుభావులు సిద్ధిపొందిన క్షేత్రము కనుకను,సిద్ధమాతా క్షేత్రమని కూడా వ్యవహరిస్తారు. అబంతీ పట్టణము కాలక్రమమున ఉజ్జయినిగా మారినది.దాని యందు మహాకాలుడుగా  అయ్యవారు,మహాకాళి గా అమ్మవారు ఆరాద్గింపబడుదురు.ఈ క్షేత్రమును మహా శ్మశానవాటిక అనికూడా అంటారు.అమ్మవారు రౌద్రరూపిగా పుర్రెలను మొలకు వస్త్రములుగా ధరిస్తుంది

   కాలము అనగా తరిగిపోవునది.మింగివేయునది."కలయతీతి కాళి" కాలములోనున్న అఖండశక్తియే కాళిక.కలయతి నియతి కాళి అని కూడా అంటారు.కాలగతిని నడిపించునది.అయ్యవారు మహాకాళుడు.అమ్మవారు మహా కాళీ.లింగభేదమును పరిగణనలోనికి తీసుకోకుంటే కాలము/సమయమే కాళి.వస్తువుల పరిణామమును తెలియచేయునది కాలము కనుక "కాలో జగద్రక్షక"  అని అంటారు."కాల కాష్టేన రూపేణా' అనికూడా కాలికాదేవిని కొలుస్తారు.కాలాతీతురాలైన తల్లికి కాల నిర్దేశములేదు కనుక నాలుకను తెరచి దర్శనమిస్తుంది,అమ్మ నిత్యత్వమునకు ప్రతీకగా నాలుకను కిందకు సాచిఉంచుతుంది.ది.అమ్మలీలను అర్థముచేసికొనుట దుర్లభము.అంతులేని అమ్మమహిమలను తెలుసుకోలేనితనము అమ్మ శరీరమును నల్లతనముగా (తమస్సుగా)  అల్లుకున్నదేమో.."కళా కాష్టాది రూపేన పరిణామప్రదాయిని" కాళీ.

  తల ఆలోచనలకు,చేతులు ఆచరణలకు సంకేతములు. అమ్మ తలలను చేతితో పట్టుకుని నడుముకు ధరించుట సత్భాషణ-సత్కార్యా విష్కరణకు సూచనగదా.  అమ్మ ధరించు కొలికిపూస లేని పుర్రెలదండ అసంపూర్ణ పుర్రెల మాలలకు సంకేతము.కాలతత్త్వ ఉపాసనయే కాళికోపాసన.

   రామకృష్ణపరమ హంసను అనుగ్రహించిన కాళిమాత కరుణతో నన్ను వీక్షించు సమయమున  చెంతనే

 నున్న నా చేతిని విడిచిపెట్టకమ్మా.అనేక నమస్కారములు.
 (అసుర సంహారమును పూర్తిచేసిన కాళి ఆనందలాస్యము అవధులు మించగా దేవతలు,మహేశ్వరుని తల్లి తాండవమును ముగియునట్లు చేయమని ప్రార్థించిరట.జగములు జలమయమగు సమయమాసన్నమైనదనుదానికి సూచనగా అద్భుత నృత్యమును తిలకించుచున్న శివుడు కాళిని చూస్తు అడుగులు తడబడగా కాలి పాదముల క్రిందనే ఉండిపోయెనట తల్లి శాంతించువరకు. ఓం శాంతిః )