ఓనమాలు (Onamaalu)

  హిరణ్యగర్భః శిశిరః తపనో భాస్కరో రవిః । అగ్నిగర్భోఽదితేః పుత్రః శంఖః శిశిరనాశనః ॥ 12 ॥  ప్రస్తుత శ్లోకములో పరమాత్మ హిరణ్యగర్భునిగా,అగ్ని గర్భునిగా,తపనునిగా,భాస్కరునిగా,రవిగా,అదితిపుత్రునిగా,శంఖునిగా,శిశిరనాశనునిగా వర్ణించారు.  హితమును-రామణీయకతను కలిగించునది హిరణ్యము.(కేవలము బంగారమను లోహము మాత్రమే కాదు.)జలమయిమైన సమయములో తన శక్తిని బీజముగా దానిలోనికి ప్రవేశింపచేసిన పరమాత్మ హిరణ్యగర్భుడు.స్థూల పినఃసృష్టికి కారణభూతుడు.  స్థూలములో నిండిన ఉపాధులలో తన చైతన్యమును నిబిడీకృతము చేసి వానిని చైతన్యవంతము చేసే అద్భుత శక్తియే అగ్నిగర్భుడు.  జడములలో కలిగించు ప్రతిస్పందన శక్తి యొక్క చైతన్యమే అగ్నిగర్భముగా కీర్తింపబడుతున్నది.   అదే విధముగా శిశిరః-శిశిరనాశనః అని శిశిరము అను పదమును రెండుసార్లు ప్రస్తావించబడినది.  శిశిర పదమును స్థూలములో అన్వయించుకుంటే ఋతు స్వరూప-స్వభావములను పోషణమునకు అనుకూలముగా అనుగ్రహించు పరమాత్మ అని అన్వయిస్తారు.  శిశిరమును పోషణరహిత-తన స్వస్వరూపమును అర్థముచేసుకొనలేని /ప్రతిస్పందనములేని జడలక్షణముగా అన్వయించుకుంటే దానిని నశింపచేసే చైతన్యము ఆ పరమాత్మ. ...

  హరిదశ్వః సహస్రార్చిః సప్తసప్తి-ర్మరీచిమాన్ । తిమిరోన్మథనః శంభుః త్వష్టా మార్తాండకోంఽశుమాన్  ఐతిహాసిక ప్రకారముగా సూర్యభగవానుడు అదితి గర్భమును జారి మృతమైన అండమునుండి ఉద్భవించినాడనుటకు నిదర్శనముగా చెబుతుంటే సనాతన కథనము ప్రకారము పరమాత్మ బ్రహ్మసైతము జలముగా మారిన మృతాందముగా నున్న సమస్త జగమును పునర్నిర్మించుటకై జలములో తన రేతస్సును ప్రవేశపెట్టి పునః సృష్టిని జరిపిస్తాడని కీర్తిస్తున్నది.  ప్రస్తుత శ్లోకములోని ప్రతిపదము అనేకానేక సమన్వయములకు సంకేతముగా ఉంటున్నది.అవే,  హరిదస్వః,సహస్రార్చి,సప్తసప్తి,మరీచిమాన్,తిమిర ఉన్మథనః,శంభు,త్వష్ట,మార్తాండ,అంశుమాన్ అని వర్ణిస్తున్నారు.  హరిదశ్వః నమోనమః ..................  హరి అను సబ్డమునకు పలు అర్థములను అందిస్తునారు వ్యాఖ్యాతలు.  హరించు-తొలగించు అను అర్థమును అన్వయించుకుంటే చీకట్లను అతి త్వరగా హరించగలుగు /అతి వేగముగా పరుగెత్తు చైతన్యశక్తిని/గుర్రములుగా కలవాడు.  హరిత్ అను శబ్దమును దిక్కుగా కనుక అన్వయించ్య్కుంటే దిక్కుల వైపునకు తన కాంతిని అతిత్వరగా వ్యాపిస్తూ చీకట్లను తొలగించువాడు.  హరి శబ్దమును విష్ణు పరముగా అన్వయించు...